Копилка новостей

12 июня наша страна отмечает важный государственный праздник – День России. Этот день является символом национального единения, свободы, мира и доброго согласия, общей ответственности за настоящее и будущее нашей Родины.
В преддверии Дня России в Майинской детской библиотеке им. М.И. Брызгаловой провели познавательно-развлекательный час «Славный праздник – День России» для детей из летнего лагеря «Одуванчик» и «АйСитим». Прозвучал гимн Российской Федерации, участники мероприятия посмотрели слайдовую презентацию о празднике День России. Состоялась игра-викторина, ребята вспомнили, кто является президентом страны, ответили на вопросы о символах Российской Федерации, отгадали по фотографиям известных людей нашей страны.
В конце мероприятия ребята встали в круг и под музыку передавали друг другу сердечко, называя ласковыми словами про свою страну.

6 июня вся страна отмечает Пушкинский день в России. Это не только знаменательная дата в нашей литературе, но и значимое событие для каждого человека, любящего произведения великого поэта.

Каждый год в день рождения великого поэта в России отмечается Пушкинский день. Сегодня 6 июня в районной и детской библиотеке состоялся тематический день «Великий гений русской литературы», посвященный великому русскому поэту А.С. Пушкину и Дню русского языка. Участниками мероприятия стали ребята из летнего лагеря «Одуванчик». В библиотеке была оформлена книжная выставка «...Волшебство пушкинского слова..», в котором были представлены сборники стихов, сказок, проза, лирика и поэмы великого, русского гения А.С. Пушкина.

Ребята познакомились с биографией А.С. Пушкина и его творчеством. Далее отправились в путешествие по волшебному миру пушкинских сказок, где их ждали приключения по сказочным станциям «Нянины сказки», «Волшебный сундучок», «Сказочные пазлы», «Угадай сказку», «Веселая эстафета».

Дети дружно, весело отвечали на все вопросы, с увлечением выполняли задания. Было приятно видеть в глазах детей интерес к творчеству великого поэта. Ребята полностью погрузились в волшебный мир сказок А.С. Пушкина и узнали много нового и поучительного.

Дьячковский Константин Николаевич - Туйаарыскай

"Үс улууһу уруурҕаппыт суруйааччы"

П.Караканов

Саха литературатын оҕо литературатын сайдыытыгар төһүү буолбут биллиилээх поэт 1915 с. бэс ыйын 3 күнүгэр (атын суруйуунан бэс ыйын 5 күнүгэр) Амма улууһугар Сулҕаччыга төрөөбүтэ.
Абаҕа, Бүтэйдээх оскуолаларыгар үөрэммитэ. Мэлдьэхси нэһилиэгэр Хорообукка эдэр сааһа ааспыта. Чалҕаа, Мэлдьэхси нэһилиэктэригэр табаарыстыбалары, холкуостары тэрийсибит. 1936 с. "Бэлэм буол" хаһыакка бастакы хоһоонноро тахсыбыттар. Майаҕа "Колхоз кырдьыга" хаһыакка үлэлээбитэ.
Саха литературатын көмүс фондатыгар киллэриллибит сүүрбэччэ оҕолорго аналлаах кинигэлэри таһаартарбыта. Талааннаах тылбаасчыт быһыытынан эмиэ биллибитэ. Нуучча биллиилээх суруйааччыларын Самуил Маршагы, Корней Чуковскайы, Агния Бартону, Сергей Михалкову уо.д.а. сахалыы саҥардыбыта.
К.Н.Дьячковскай-Туйаарыскай - ССРС Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, Саха АССР култууратын үтүөлээх үлэһитэ, Мэҥэ Хаҥалас оройуонун Бочуоттаах гражданина.

Хомоҕой хоһоонноро

1 июня Международный день защиты детей – это главный праздник для маленьких жителей нашей планеты.

"Ойор күннээх оҕо саас"

В преддверии этого праздника в Майинской детской библиотеке им. М.И.Брызгаловой прошло развлекательное мероприятие “Ойор күннээх оҕо саас” для воспитанников детского сада «Кэнчээри» и «Чуораанчык». Дети дружно и весело играли, отгадывали песенки из мультфильмов, героев Диснея, из волшебного чемоданчика угадывали сказочные предметы, танцевали флешмоб. Малыши порадовали своими песнями и стихами.

В завершении мероприятия заведующая детской библиотеки Дьяконова Ольга Николаевна поздравила ребят с праздником и подарила детям книжки. Мероприятие прошло в теплой и дружелюбной атмосфере, оставив у всех радостное впечатление.

VII Республиканская сетевая акция «Сила книги»

26 мая в Детской библиотеке им. М.И.Брызгаловой прошла VII Республиканская сетевая акция в поддержку книги и чтения «Сила книги», посвященная Году защитника Родины в РС (Я), а также Общероссийскому Дню библиотек. Для учащихся Майинской СОШ им. В.П.Ларионова и Харанской СОШ им. И.Г. Игнатьева учитель истории и обществознания Почетный работник системы образования РФ, Отличник образования РС (Я) Черкашина Надежда Гаврильевна и ведущий библиотекарь нашей библиотеки Федорова Лилия Платоновна прочитали отрывок «Саха ыччата Ленинград блокадатыгар» из книги «Театр. Якутия. Ленинград» о 34 якутских студийцах, до конца исполнивших свой долг перед Родиной в годы Великой Отечественной войны. В конце акции дети с удовольствием отвечали на вопросы по прочитанному рассказу о Великой Отечественной войне, ведь через них передается память, уважение к подвигу, который совершили наши предки во имя любви к нашей Родине. Детям и чтецу вручены сертификаты об участии в сетевой акции «Сила книги».

Бүгүн ыам ыйын 16 күнүгэр М.И.Брызгалова аатынан оҕо библиотекатыгар улуустааҕы «Манчаары сиэннэрэ» интеллектуальнай турнир буолан ааста. 2003 сылтан 2012 сылга диэри Мэҥэ Хаҥалас улууһун баһылыгынан үлэлээбит, РФ үтүөлээх экэнэмииһэ, СӨ норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, Исидор Барахов аатынан экономикаҕа, үпкэ-харчыга уонна инвестицияҕа Суударыстыбаннай бириэмийэтин лауреата, “Хотугу сулус” уордьан кавалера, дуобат Аан дойдутааҕы федерациятын бочуоттаах чилиэнэ, республика спортка 20-с үйэҕэ лауреата, Мэҥэ Хаҥалас улууһун, Мэлдьэхси, Дьаҥхаады нэһилиэктэрин, Аллараа Бэстээх бөһүөлэгин Бочуоттаах гражданина Владимир Ильич Птицын төрөөбүтэ 75 сааһыгар ананна.
Турнирбыт

Киэн туттабын дьылҕабынан –
Орто дойдуга төрөөбүт,
Урааҥхай дэтэн улааппыт
Үөһэттэн ыйаахпынан!
Киэн туттабын дойдубунан –
Киэҥ нэлэмэн Сахам сиринэн!
Күн көмүс ньээкэ уйабынан –
Төлкөм түспүт Мэҥэбинэн! - диэн Владимир Ильич Птицын хоһоонунан саҕаланна, 3 түһүмэҕинэн ыытылынна. Барыта 23 уол (6, 7, 8 кылаастар) Майа, Аллараа Бэстээх, Хорообут, Мэлдьэхси оскуолаларыттан кыттыыны ыллылар.
Бастакы түһүмэх - “Өркөн өй” күрэҕэ. Манна Мэҥэ Хаҥалас историятыгар, культуратыгар, спордугар анаммыт ыйытыыларга эппиэттээтилэр. Турнир түмүгүнэн:
Бастакы үрдэл – Сокольников Арылхан, А.В.Чугунов аатынан Мэлдьэхси орто оскуолата, 8 кылаас, салайааччылар А.П.Протопопова, М.Я.Григорьева
Иккис үрдэл – Степанов Ярик, А.В.Чугунов аатынан Мэлдьэхси орто оскуолата, 7 кылаас, салайааччылар А.П.Протопопова, М.Я.Григорьева
Үһүс үрдэл – Жирков Кирилл, В.П.Ларионоа аатынан Майа орто оскуолата, 7 “а” кылаас, салайааччылар Л.К.Иванова, У.С.Шишигина, М.Н.Уваровская
Үһүс үрдэл – Курилкин Коля, Дм.Таас аатынан Хорообут орто оскуолата, 7 кылаас, салайааччылара Ч.В.Голиков, С.Е.Птицына, О.Е.Васильева, В.А.Филиппова
Иккис түһүмэх “Дьон дойдутунан аатырар, дойду дьонунан сураҕырар” диэн араатардар күрэхтэрэ. Уолаттар бэйэлэрин санааларын кылгастык уонна чаҕылхайдык иһитиннэрдилэр.
Түмүккэ:
Бастакы үрдэл – Сергучев Арчын, Дм.Таас аатынан Хорообут орто оскуолата, 6 кылаас, салайааччылара Ч.В.Голиков, С.Е.Птицына, О.Е.Васильева, В.А.Филиппова
Иккис үрдэл Оросин Кэскил, М.Е.Попов аатынан Аллараа Бэстээх орто оскуолата, 7 “б” кылаас, салайааччы Е.А.Федорова
Үһүс үрдэл – Окоемов Мичил, В.П.Ларионов аатынан Майатааҕы орто оскуолата, 6 “г” кылаас, салайааччылар И.В.Никанорова, Л.К.Иванова, У.С.Шишигина
Үһүс үрдэл – Свинобоев Айтал, Ф.Г.Охлопков аатынан Майа орто оскуолата, 7 “а” кылаас, салайааччылар С.Э.Саввина, М.Е.Скрябина
Үһүс түһүмэх дуобакка блиц-турнир үрдүк таһымҥа ааста. Кылаабынай судьуйа - Павел Ионович Цыпандин Мэҥэ Хаҥалас улууһугар саахымат федерациятын толорооччу дириэктэрэ, саахымат, дуобат спордун энтузиаһа, дуобакка, саахымакка улуус чемпиона уонна призера.
Судьуйа көмөлөһөөччүлэрэ - Шишигина Ульяна Спиридоновна педагогическай үлэ бэтэрээнэ, Мэҥэ Хаҥалас улууһун саахымакка федерациятын чилиэнэ, дуобат энтузиаһа, остуол оонньуутун пропагандалааччы, саахымакка улуус уонна республика чемпиона, В.П.Ларионов аатынан Майа орто оскуолатыгар саахымакка уһуйааччы. Захаров Анатолий Константинович успуорт бэтэрээнэ, дуобаты пропагандалааччы.
Тыҥааһыннаах киирсии түмүгэр:
Бастакы миэстэ – Бурнашев Айтал, М.Е.Попова аатынан Аллараа Бэстээх оскуолата, 7 “б” кылаас, салайааччы К.Д.Иванова
Иккис миэстэ – Жирков Кирилл, В.П.Ларионов аатынан Майатааҕы орто оскуолата, 7 “а” кылаас, салайааччылар М.Н.Уваровская, Л.К.Иванова, У.С.Шишигина
Үһүс миэстэ – Колосов Аман, В.П.Ларионов аатынан Майатааҕы орто оскуолата, 7 “б” кылаас, салайааччылар С.М.Дмитриева, Л.К.Иванова, У.С.Шишигина
Үһүс миэстэ – Курилкин Коля, Дм.Таас аатынан Хорообут орто оскуолата, 7 кылаас, салайааччылара Ч.В.Голиков, С.Е.Птицына, О.Е.Васильева, В.А.Филиппова
Бары түһүмэххэ ситиһиилээхтик кыттан В.И.Птицын аатынан «Манчаары сиэннэрэ» интеллектуальнай турнир Кылаан Чыпчаал кыайыылааҕынан В.П.Ларионов аатынан Майа орто оскуолатын 7 “а” кылааһын үөрэнээччитэ Жирков Кирилл таҕыста. Киниэхэ Владимир Ильич саҥа тахсыбыт “Быть финансистом – судьба моя” кинигэтин илии баттаан бэлэх уунна.
Бары кыттыбыт уолаттарга биһиги биир дойдулаахпыт Владимир Ильич Птицын курдук дириҥ билиилээх-көрүүлээх, үрдүк ирдэбиллээх, мындыр өйдөөх, киэҥ көҕүстээх, сахалыы сайаҕас үтүө дьон буола улаатын диэн баҕа санаабытын этэбит. “Үрдүктэн үрдүккэ дьулуһуҥ, үтүөттэн үтүөҕэ талаһыҥ, кэрэттэн кэрэҕэ тардыһыҥ!”

Положение республиканского онлайн-конкурса анимаций и аудиопроизведений «Манчаары Баһылай дохсун олоҕо», посвященного 220-летию якутского национального героя Василия Федорова – Манчаары

Организаторы конкурса: Управление культуры и духовного развития Мегино-Кангаласского улуса, Майинская детская библиотека им. М.И.Брызгаловой

Цель конкурса: Популяризация, пропаганда и увековечивание героической жизни якутского национального героя Василия Федорова - Манчаары
Задачи конкурса:

Изучение истории родного края, расширение знаний, распространение произведений о Василие Манчаары
Воспитание патриотизма и высокой нравственности у подрастающего поколения

Участники конкурса: Учащиеся средних общеобразовательных школ с 5-11классы, студенты, руководители детского чтения.

Для участия в Конкурсе необходимо:
- Подготовить анимацию, озвучить аудиопроизведение на тему «Манчаары Баһылай дохсун олоҕо».

Требования к работам:

Длительность анимационного ролика от 3 до 7 минут. Участники могут использовать разные стили и техники.
Аудиозапись произведений необходимо прислать в формате МРЗ. Продолжительность аудиозаписи не более 7 минут.

Критерии оценки анимации:

Творческий подход
Звуковые эффекты и музыкальное сопровождение
Соответствие заявленной теме
Качество исполнения

Критерии оценки аудиопроизведений:

Оригинальность и креативность идеи
Соответствие тематике конкурса
Исполнительская техника
Композиция и структура

Сроки проведения конкурса:
Начало приема работ: 15 мая 2025 г.
Конец приема работ: 15 ноября 2025 г.
Объявление результатов: 28 ноября 2025 г.

Дополнительное условие:
Организаторы оставляют за собой право использовать представленные работы для целей, связанных с продвижением Конкурса.

Рекомендательный список литературы:

Манчаары норуот номоҕор / хомуйан оҥордо И.Г. Березкин. - Якутскай : Саха сиринээҕи кинигэ издательствота, 1972. – 382 с.
Александров, М. А. Якут Манчары // Полярная звезда. – 1979. - №1.
Никифоров В.В. Манчаары: Киһини үтүгүннэрэн көрдөрөр кэпсээн: 5 суол оонньуулаах // Бэчээккэ бэлэмнээтэ Л.Н. Аммосова; СР Наукатын Академията; Гуманит. чинчийии ин-та. – Дьокуускай, 1996. – 40 с.
Ионова О.В. Манчаары Баһылай. – 2-с таһаарыы – Дьокуускай: ГУП “Агроинформ”, 2000. – 48 с.
Гоголев, И. М.-Кындыл. Манчаары : роман / Кындыл; Ред. М.П. Лыткина, А.М. Семенова. – Дьокуускай: «Бичик», 2001. – 352 с.
Манчаары аман өһө – Манчаары албан аата / хомуйан оҥордулар И. М. Сосин, К. Н. Попова, Б. Н. Михайлов, А. М. Апросимов. – Москва : “Восток-издат”, 2005. – 368 с.
Манчаары – үйэлэргэ / хомуйан оҥордо В. М. Абрамов, аан тылын суруйда Г. В. Попов. – Дьокуускай: Бичик, 2005. – 112 с.
Уус, Николай. Манчаары Баһылай – юрист көрүүтүнэн: докумуоҥҥа олоҕурбут сэһэн / Николай Уус. – Дьокуускай : Медиа-холдинг “Якутия”, 2012. – 208 с.
Сосин, И. Манчаары дохсун олоҕо оҕо хараҕынан / И. Сосин. - Дьокуускай, 2013. – 134 с.
Манчаары албан аатынан кынаттанан... / [хомуйан оҥордулар: проф. Н. Д. Неустроев, А. П. Илларионов]. – Дьокуускай: Сахаада, 2017. – 304 с.

Контактная информация:
По всем вопросам обращаться по телефонам: 89141080475, 89627377157. Работы принимаются по электронной почте domayalib@mail.ru
Информация об итогах конкурса будет опубликована на сайте Майинской детской библиотеки им. М.И. Брызгаловой do.biblmk.ru и в социальных сетях.
Победители и призеры конкурса награждаются Дипломами и ценными призами. Все участники получат Сертификаты участия.

Просим Вас принять активное участие!

Час памяти

Приближается знаменательное событие для нашей страны, празднование 80-летия Победы в годы Великой Отечественной войны. В преддверии праздничной даты Майинской детской библиотеке им.М.И.Брызгаловой прошел час памяти «Писатели фронтовики». Многие авторы военных произведений знали о войне не понаслышке. Писатели-фронтовики – это целое поколение истинных патриотов страны, которые опираются в своих книгах на реальные события, зачастую собственный фронтовой опыт.
Все эти писатели участвовали в Великой Отечественной войне и правдиво описали в своих произведениях атмосферу фронта, тяжесть походов и жизнь в тылу, крепкую солдатскую дружбу и отчаянный героизм. В их книгах боль пережитого, преклонение перед героизмом тех, кто отдал свою жизнь за свободу и счастье Родины.
В ходе мероприятия был сделан обзор книжной выставки, на которой были представлены произведения писателей-фронтовиков. Для юных читателей была организована библиотечная игра. Они разгадывали и пели песни военных лет, отвечали на вопросы интеллектуальной викторины, играли в разведчиков, разгадывая шифры.

IX Республиканская олимпиада
«Символы Якутии. Я - патриот» - 2025

Итоги республиканской олимпиады «Символы Якутии. Я – патриот». Ее целью является патриотическое воспитание школьников, формирование интереса к истории, географии и культуре Якутии.
Из школ Мегино-Кангаласского улуса приняло участие всего 463 школьника в двух возрастных категориях: 2 - 4 классы – 244 участника и 5 - 8 классы – 219 участника. Ребята должны были ответить на 9 тестовых вопросов и одно задание, требующее развернутого ответа. Именно качественный, грамотный и наиболее полный ответ на последний вопрос определил победителей районного этапа.
Итак, в возрастной категории (2 – 4 классы) победителями стали следующие ученики:
• I место – Готовцев Глеб, Хаптагайская СОШ им. К.Алексеева, 2 класс.
• II место – Созонова Диана, Майинская СОШ им.В.П.Ларионова, 2в класс.
• II место – Еремеев Владимир, Павловская СОШ им.В.Н.Оконешникова, 2а класс.
• II место – Матвеев Ярослав Майинская СОШ им.В.П.Ларионова 2а класс.
• III место – Горохов Дамир, Майинская СОШ им.В.П.Ларионова, 4а класс
• III место – Яковлев Юлиан, Павловская СОШ им.В.Н.Оконешникова, 4а класс.
• III место – Игнатьева Карина, Майинская СОШ им.Ф.Г.Охлопкова, 3б класс.
• III место – Исаков Харысхан, Майинская СОШ им.В.П.Ларионова 2а класс.
• III место – Расторгуева Кристина, Майинская СОШ им.В.П.Ларионова 4а класс.
• III место – Назарова Милана, Майинская СОШ им.Ф.Г.Охлопкова, 4б класс.
• III место – Петрова Настя, Майинская СОШ им.В.П.Ларионова 4б класс.

Финалистами Олимпиады в возрастной категории (5 – 8 классы) стали:
• I место – Плотников Горислав, Павловская СОШ им.В.Н.Оконешникова, 7б класс.
• II место – Назарова Яна, Майинская СОШ им.В.П.Ларионова, 8а класс
• III место – Егорова Дария, Павловская СОШ им.В.Н.Оконешникова, 8а класс.
• III место – Федорова Юлиана, Чуйинская СОШ им.В.В.Скрябина, 6 класс.
• III место - Григорьев Эрчим, Хаптагайская СОШ им. К.Алексеева, 2 класс.

Мы от души поздравляем ребят, которые успешно прошли муниципальный этап Олимпиады «Символы Якутии. Я – патриот». Теперь лучшим из лучших предстоит пройти борьбу за звание Победителя на республиканском уровне.
Желаем им творческих достижений и успехов в познании истории родного края!

30 апреля, накануне 1 мая - праздника Весны и Труда, в Майинской детской библиотеке им.М.И.Брызгаловой прошел краеведческий час «Герои Труда нашего улуса» для учащихся 4б и 4в классов Майинской СОШ им.В.П.Ларионова.
В начале мероприятия библиотекарь познакомила с историей возникновения праздника. Затем рассказала про Героев Социалистического Труда нашего улуса, которые внесли огромный вклад в развитии сельского хозяйства – А.Е.Степанова, Г.С.Самсонова и Е.И.Новгородову.
Ребята с интересом слушали о Героях Труда нашего улуса, о людях, получивших высшие награды за свою трудовую деятельность в сельском хозяйстве.

Сегодня в Майинской детской библиотеке им. М.И.Брызгаловой прошла ежегодная Всероссийская акция «Библиосумерки - 2025» под названием «По следам Героев», посвященная Году Героев Отечества и 80-летию Победы в Великой Отечественной войне.
В торжественной части мероприятия наградили классных руководителей самых читающих классов: Борисову Александру Антоновну, коллектив 4г класса Майинской СОШ им.В.П. Ларионова, Чичахову Елену Николаевну, коллектив 3б класса Майинской СОШ им. Ф.Г.Охлопкова, Скуратову Марианну Давидовну, коллектив 3б класса Майинской СОШ им.В.П.Ларионова, Афанасьеву Наталью Николаевну, коллектив 4б класса Майинской СОШ им.В.П.Ларионова.
Для юных читателей была организована библиотечная игра по станциям. Ребята, перемещаясь по тематическим локациям, окунулись в атмосферу военных лет. Они разгадывали и пели песни в музыкальной площадке "Песни Победы", писали письма солдатам на станции "Фронтовая почта", сочиняли стихи о войне и отвечали на вопросы интеллектуальной викторины "Мы помним, мы гордимся». Играли в разведчиков, разгадывая шифровки.
Каждый в этот вечер смог посетить мастер-класс «Открытка ко дню Победы» и научиться изготавливать гвоздику – символ Победы. Все юные читатели проявили активность и творческий подход.

В преддверии Дня Республики в Майинской детской библиотеке им.М.И.Брызгаловой состоялась интеллектуальная викторина "Якутия — страна тысяч чудес" среди учеников 6-7 классов Майинского лицея им.И.Г.Тимофеева. Школьники активно отвечали на заданные вопросы нашей интеллектуальной игры. Мероприятие прошло в дружеской и увлекательной атмосфере, победители отмечены дипломами.

Библиотекаҕа экскурсия

Бүгүн муус устар 17 күнүгэр Майатааҕы оҕо библиотекатыгар “Мичил” оҕо уһуйаанын бэлэмнэнии бөлөх оҕолоро кэлэн ыалдьыттаатылар. Оҕолор библиотека алыптаах эйгэтин кытта билистилэр, элбэх интэриэһинэй кинигэлэри, сурунааллары көрдүлэр. Экскурсияҕа сылдьан элбэҕи биллилэр, олус астынан үөрэн-көтөн тарҕастылар.

Муус устар 15 күнүгэр Ф.Г. Охлопков аатынан Майа орто оскуолатыгар “Дорога памяти” бырайыагынан “Сэрии кэмин оҕолоро” диэн ааттаммыт төрдүс кинигэ сүрэхтэниитэ буолан ааста.

Биһиги бары ытыктыыр киһибит, айылҕаттан айдарыылаах учуутал, талааннаах педагог, уһуйааччы, СӨ үөрэҕириитин туйгуна, РФ уопсай үөрэхтээһинин бочуоттаах үлэһитэ Ф.Г. Охлопков аатынан Майа орто оскуолатын дириэктэринэн айымньылаахтык, таһаарыылаахтык үлэлээбит Матрена Петровна Птицына үөрэнээччилэрин кытары элбэх бырайыактарга үлэлэспитэ. Олор истэригэр 2019 с. Улуу Кыайыы 75 сылыгар аналлаах, сэрии толоонугар охтубут, тыылга кыайыыны уһансыбыт эһэлэрин, хос эһэлэрин, хаан-уруу дьоннорун сырдык ааттарын үйэтитэр, кинилэргэ махтанар, сүгүрүйэр сыаллаах “Дорога памяти” бырайыак олоххо киирбитэ.

“Дорога памяти” бырайык 4 кинигэтигэр үөрэнээччилэр 27 ахтыылара суруллан киирбит. Уопсайа отуттан тахса сэрии кэмин оҕолорун аата үйэтитиллэн, чахчы даҕаны көлүөнэлэри ситимниир кинигэ буолан тахсыбыт.

12 апреля мы отмечаем День космонавтики — особенный праздник, посвященный первому полету человека в космос. Представьте себе: 64 года назад, в 1961 году, советский космонавт Юрий Алексеевич Гагарин отправился в невероятное путешествие на космическом корабле «Восток-1». Его полет длился всего 108 минут, но за это время он облетел всю Землю!

Интересные факты:
- Юрий Гагарин был первым человеком, который увидел нашу планету из космоса.
- Во время полета Гагарин произнес знаменитую фразу: «Поехали!», которая стала символом начала новой эры.
- Космический корабль «Восток-1» двигался со скоростью около 28 тысяч километров в час — это примерно в 25 раз быстрее, чем самый быстрый автомобиль!

День космонавтики напоминает нам о том, что даже самые смелые мечты могут стать реальностью, если верить в себя и стремиться к звездам!

Чобуо чооруостар

Бүгүн муус устар 11 күнүгэр М.И.Брызгалова аатынан Майатааҕы оҕо бибилэтиэкэтэ уонна Мэҥэ Хаҥалас улууһун үөрэҕин салалтата тэрийэн ыытар үгэс буолбут “Чобуо чооруостар” улуустааҕы оскуолаҕа киириэн иннинээҕи саастаах оҕолорго хоһоон куонкуруһа ыытылынна. Быйылгы куонкуруспут оҕо суруйааччытын быһыытынан киэҥник биллибит поэт уонна тылбаасчыт, Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын үтүөлээх үлэһитэ, ССРС Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ Константин Николаевич Дьячковскай – Туйаарыскай төрөөбүтэ 110 сылыгар ананна. Куонкуруска Майа, Хара, Чүүйэ, Төҥүлү, Павловскай, Аллараа Бэстээх, Өлөчөй, Мэлдьэхси уһуйааннарыттан кырачаан хоһоонньуттар кыттыыны ыллылар.
Хоһоон ааҕыытын сыаналаатылар: Мэҥэ-Хаҥалас улууһун үөрэх салалтатын информационнай методическай отдел сүрүн специалиһа Мария Николаевна Ларионова, И. М. Сосин аатынан улуустааҕы киин бибилэтиэкэ методиһа Наталья Степановна Басова, М.И. Брызгалова аатынан Майатааҕы оҕо бибилэтиэкэтин сэбиэдиссэйэ Ольга Николаевна Дьяконова.
Куонкурус түмүгүнэн:
Кылаан бириис - Дмитриева Анита «Үчүгэй оҕо», Чүүйэтээҕи «Чэчир” уһуйаан, салайааччылар Нестерова Р.В., Нестерова С.Г.
I миэстэ - Григорьева Айлина «Эбэбин көтөҕүөм», А.Е.Зыкова аатынан Майатааҕы «Мичил” оҕону сайыннарар киин, салайааччы Николаева М.В.
II миэстэ - Николаева Таптал “Халлаанынан”, Майатааҕы «Чуораанчык» уһуйаан, Салайааччылар Тимофеева Е.А., Спиридонова А.И.
II миэстэ - Протопопов Владислав «Арай», А.В.Чугунов аатынан Мэлдьэхси орто оскуолатын оҕо уһуйаана, салайааччы Попова Н.Н.
III миэстэ - Иванова Оксана «Чэнчис сахсырҕа», Төҥүлүтээҕи “Олимпионик” оҕону сайыннарар киин, салайааччылар Борисова Н.П., Птицына М.Е.
III миэстэ - Ильин Алгыстаан «Кэпсээбэт», Майатааҕы “Кэнчээри”оҕону сайыннарар киин, салайааччы Алексеева Э.П.
III миэстэ - Негнюрова Аида «Чээн», Алтан орто оскуолатын оҕо уһуйаана, салайааччы Билюкина Т.А.
Бөлөҕүнэн ааҕыыга:
I миэстэ - Айсен Иванов, Асель Мохначевская, Максим Тихонов, Дайаана Олесова – «Ахсаан таабырын», Майатааҕы “Кэнчээри” оҕону сайыннарар киин, салайааччылар Алексеева С.С., Иванова Л.Б., Аввакумова С.А., Иванова А.Н.
II миэстэ - Романова Моника, Ларионова Авелина, Торговкина Аня – «Туруйа», Аллараа Бэстээх, “Солнышко” уһуйаан, салайааччы Поскачина А.А.
Биһирэбил бириис:
1. Тайшин Сахаян «Биэрэҥ», Майатааҕы «Сардаана” оҕону сайыннарар киин, салайааччы Слепцова И.И.
2. Гаврильева Алисия «Току-току, ньээм-ньээм», Майатааҕы «Кэнчээри» оҕону сайыннарар киин, салайааччы Охлопкова В.А.
3. Билюкин Игорь «Мэник тыал», Алтан орто оскуолатын оҕо уһуйаана, салайааччы Билюкина Т.А.
4. Долун Айыына «Току-току, ньээм-ньээм», Харатааҕы «Кэрэчээн» уһуйаан, салайааччылар Сидорова Ф.И., Андросова С.П.
5. Бондаренко Богдан «Ол ыал оҕолоро», В.В. Скрябин аатынан Чүүйэ орто оскуолатын оҕо уһуйаана, салайааччылар Степанова С.А., Федорова В.В.
6. Касьянов Эрхаан «Чэнчис сахсырҕа», Майатааҕы «Чуораанчык» уһуйаан, салайааччылар Тимофеева Е.А., Спиридонова А.И.
Бары кыттааччыларга Туоһу суруктар, кыайыылаахтарга Добун суруктар, өйдөбүнньүк бэлэхтэр туттарылыннылар.
Оҕо-аймах үөрүүтүн үксэппит күндү спонсордарбытыгар тэрийээччилэр ааттарыттан истиҥ махталбытын тиэрдэбит!
• «Гудвин» оҕо маҕаһыына, салайааччы Унхеева Владилена Леонидовнаҕа,
• «Канцплюс» маҕаһыын, салайааччы Яковлев Владимир Гаврильевичка,
• «Мэҥэ шоппинг», салайааччылар: Борисова Татьяна Гаврильевнаҕа, Игнатьева Антонина Юрьевнаҕа,
• «Талер» маҕаһыын, салайааччы Катакинов Дмитрий Исаковичка,
• «Кетишоп» салайааччы Алексеева Екатерина Иннокентьевнаҕа,
• «Глянец» маҕаһыын, салайааччы Лукина Инна Андреевнаҕа.
Кырачаан кыттааччыларбытыгар ааҕыы хонуутугар суол тэлэллэн кинигэни кэрэхсиир, саҥа саҕахтары арыйар, үрдүк чыпчааллары ситиһэр, билии киэҥ аартыгар эрэллээхтик хардыылыыр, кинигэ доҕордоох дьон буола улаатаргытыгар баҕарабыт! Оҕолору бэлэмнээбит уһуйаан иитээччилэригэр, төрөппүттэригэр барҕа махталбытын биллэрэбит.

Оскуолаҕа киириэн иннинээҕи саастаах оҕолорго улуустааҕы “Чобуо чооруостар” куонкурус балаһыанньата

М.И.Брызгалова аатынан Майатааҕы оҕо бибилэтиэкэтэ, улуустааҕы үөрэх салалтата оҕо-аймах тапталлаах суруйааччыта, поэт Константин Николаевич Дьячковскай - Туйаарыскай 110 сылыгар аналлаах «Чобуо чооруостар» диэн К.Туйаарыскай хоһооннорун ааҕыыга улуустааҕы куонкурус биллэрэллэр.

Куонкурус сыала-соруга: Арассыыйаҕа 2018-2027 сс. Оҕо саас, поэт К.Н.Дьячковскай-Туйаарыскай төрөөбүтэ 110 сылларынан оҕону кыра сааһыттан кинигэҕэ, ааҕыыга сыһыарыыга улахан болҕомтону ууруу, К.Н.Дьячковскай-Туйаарыскай олоҕун, айар үлэтин оҕолорго киэҥник сырдатыы, үүнэр көлүөнэҕэ уус-уран айымньыны ааҕыыга тапталы иҥэрии.

Куонкурус усулуобуйата: Куонкуруска оҕо уһуйаанын бэлэмнэнии бөлөҕүн иитиллээччилэрэ кытталлар.

Кыттааччыларга Туоһу сурук, кыайыылаахтарга Кылаан, Добун суруктар бэриллэллэр.

Ыытыллар сирэ, болдьоҕо: Майа сэлиэнньэтэ, муус устар 11 күнэ, 2025 сыл, М.И.Брызгалова аатынан Майатааҕы оҕо бибилэтиэкэтэ

9 ч.00 м. – 10 ч.00 м. – кыттааччылар бэлиэтэниилэрэ

10 ч. 00 м. куонкурус саҕаланар.

Сайаапкалары муус устар 9 күнүгэр диэри ыытаҕыт. Сайаапкаҕа кыттааччы араспаанньата, аата, толору сааһа, айымньы, оҕо уһуйаанын, салайааччы ааттарын ыйаргыт ирдэнэр.

Сайаапкалары муус устар 9 күнүгэр диэри domayalib@mail.ru ыытаҕыт.
Билсэр телефоннаргыт: 89142912996, 89141080475

Куонкуруска көхтөөхтүк кыттаргытыгар ыҥырабыт!

Тэрийэр бөлөх

mail

М.И. Брызгалова аатынан Майатааҕы оҕо бибилэтиэкэтэ биир дойдулаахпыт, Үлэ Албан Аата уордьан толору кавалера,Мэҥэ Хаҥалас улууһун Бочуоттаах олохтооҕо Андрей Дмитриевич Дмитриев төрөөбүтэ 80 сылынан 2020 сыллаахха бэлэмнэммит улуустааҕы медиауруогу көрөргүтүгэр ыҥырабыт

Улуустааҕы «Ийэм, аҕам уонна мин – ааҕар дьиэ кэргэн» куонкурус балаһыанньата.

М. И. Брызгалова аатынан Майатааҕы оҕо бибилэтиэкэтэ Арассыыйаҕа Аҕа дойдуну көмүскээччи, Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Ийэ дойдуну көмүскээччи сылыгар, Улуу Кыайыы 80, Мэҥэ-Хаҥалас улууһа төрүттэммитэ 95, саха национальнай геройа Баһылай Манчаары төрөөбүтэ 220 сылыгар аналлаах “Ийэм, аҕам уонна мин – ааҕар дьиэ кэргэн” улуустааҕы куонкуруһу биллэрэр.

Куонкурус сыала: Дьиэ кэргэнинэн ааҕыыны көҕүлээһин, төрөөбүт дойдуга тапталы иҥэрии, оҕону сиэрдээх буоларга иитии.

Кыттааччылар: 2-8 кылаас үөрэнээччилэрэ төрөппүттэринээн.

Буолар сирэ: М. И. Брызгалова аатынан Майатааҕы оҕо бибилэтиэкэтэ.

Буолар кэмэ: Кулун тутар 19 күнэ, 2025 с., 11 ч.

10-11 ч – бэлиэтэнии.

Куонкурус сорудахтара:

1) Бэйэни билиһиннэрии «Дьиэ кэргэни түмэр, сомоҕолуур күүс - кинигэ». Айар үлэ араас көрүҥүттэн биири талан (кэпсээн, эссе, хоһоон, ааҕыы күннүгэ, уруһуй, илиинэн оҥоһук, хаартыска, эҕэрдэ нүөмэр уо.д.а.)

2) Дьиэҕэ сорудах “Норуот хорсун быһыыта үйэлэргэ умнуллубат”. Дьиэ кэргэн Аҕа дойду улуу сэриитигэр анаммыт хоһоону эбэтэр айымньыттан быһа тардыыны ааҕан иһитиннэрэр.

3) «Биир хаартыска устуоруйата». Дьиэ кэргэҥҥэ историческай суолталаах биир хаартысканы билиһиннэрии.

4) «Чөл турук, чэбдик олох». Остуол оонньууларыгар күрэс.

Бары кыттыылаахтарга анал ааттар иҥэриллэллэр, өйдөбүнньүк бэлэхтэр туттарыллаллар.

Сайаапкалары кулун тутар 17 күнүгэр диэри domayalib@mail.ru ыытаҕыт.

Билсэр нүөмэргит: 89141080475

Саха суругунан литэрэтиирэтэ төрүттэммитэ 125 сыла

Быйыл Сахабыт сиригэр суругунан литэрэтиирэбит төрүттэммитэ 125 сыла бэлиэтэнэр. Бу бэлиэ күн улуу саха суруйааччыта, бөлүһүөгэ, сырдатааччыта Алексей Кулаковскай - Өксөкүлээх Өлөксөй «Байанай алгыһа» 133 строкалаах поэманы суруйбут 1900 сылыттан ааҕыллар.

БАЙАНАЙ АЛГЫҺА

Кыһыл саһыл кыалыктаах,
Хара саһыл хаппардаах,
Быалаах кэрэмэс кымньыылаах,
Ойдоох буурай оонньуулаах,
Бардам тутуу,
Барылы кэскил,
Баай барыылаах
Тойон эһэм!
Истэ сэргэҕэлээ,
Көрө бүдүүлээ.
Баай хара тыа балаҕаннаах,
Барбыты аҕалааччы
Бараахы Сүүрүк,
Куруҥ хара тыа дурдалаах,
Куоппуту күөйээччи
Кураҕаччы Сүүрүк,
Кураахтаах саалаах,
Куоһарыылаах кустуктаах
Куралай Бэргэн,
Кылыыга ыгааччы,
Тый хара аттаах
Тыңырахаан Быһый,
Догдоон хара тыа дурдалаах,
Тоңууга тохтотооччу
Туолдьут Бэргэн,
Элимтэҕэй таба аттаах,
Элиэҕэ эргитээччи
Элик Бэргэн,
Айаас таба аттаах,
Айаҕа аҕалааччы
Алып Самнаҕай,
Күөскэ күңэйээччи,
Күөсчүт көкөөнөй
Күөкэй Боллох,
Тойон убайдарым!
Истэ билгэлээң,
Иһиллии чинчилээң!
Эргинэ хара тыа
Эҕэһэтин тэрийэр,
Догдоон хара тыа
Тоңуутун торутар,
Арыы хара тыа
Айатын аңаабыллыыр
Алгыстаах күннэрим таҕыстылар!
Тоҕус кыл уунуутунан уурар,
Сэттэ кыл чиккэйиитинэн кэбиһэр
Кэскиллээх кэмнэрим кэллилэр.
Баай Барыылаах тойон эһэм!
"Эһээ" диэтэхпинэ
"Эһээ" диир курдук буоларың!
Тус бэйэң туһааннаах
Доҕор гынан туһалаа:
Уурбуттаах буолларгын - уларытыма,
Анаабыттаах буолларгын - аралдьытыма.
Мурун анныттан
Булта булан кулу,
Атах анныттан
Алта айан кулу!
Кыйаар кыйааргыттан кыйдаан,
Үрэх үрэххиттэн уурэн,
Дайҕа дайҕаҕыттан таарытан,
Элиэбэр эргит,
Тоңуубар торут,
Сыһыаммар сыһыарт!
Хатараабыт хайгыаны хааннаа,
Көй боллох сэксэни көрүлэт,
Омуннаах уоттаах отууга улайдат!
Адаар муостааххыттан,
Атырдьах атахтааххыттан амсат!
Бодоңноох тобуктааххыттан,
Буомнаах сүhүөхтээххиттэн бултат!
Сымнаҕас сыалаахыттан,
Сылаас тыыннаахыттан сымсаттар!
Ардай анаҕастааххыттан,
Адьырҕа кыылгыттан айан-кэрдэн кулу!
Кыһыл-хара кылааннаахыттан,
Күндү-үтүө түүлээххиттэн
Күөйэ-көрсө көтөн кулу!
Алаас сыhыы саҕа
Араҕас танылҕаны таттым,
Чөңөрө чүөмпэ саҕа
Сөң сөгөлөөнү оҕустум,
Киэҥ тэлгэһэ саҕа
Кэтит сэксэни тэрийдим!
Аал уотунан айахтаан
Аhатан эрэбин!
Күөх уотунан күөмэйдээн
Күндүлээн эрэбин!
Аҕам анах
Ардахтаах арыыта,
Туңуй анах
Тордохтоох тунаҕа!
Бүрү-бүттүүн, бары-баччыын
Аhаан- сырҕаан туруң эрэ,
Тойон эhэлэриэм!!!
"ha!.. ha!.. ha.."(кулэр)
Улуу үрэхтэр иччилэрэ
Хотун эбэлэрим!
Үккүрүүр үрүйэлэргит,
Тыккырыыр тымырдаргыт,
Саккырыыр салааларгыт,
Сэттэ уон сискэл систэргит,
Аҕыс уон адаар арыыларгыт,
Тоҕус уон туорай тумулларгыт,
Дьүүлэ-дьүhүнэ суох түбэлэргит,
Холобура-холооно суох куруңнаргыт,
Аата-ахсаана суох аабылааннаргыт
бастарыттан
Айа-кэрдэ, ыыта-кыйдыы олоруң!..
Сэттэ дьэрэкээн хайа,
Аҕыс мас хайа,
Тоҕус турук хайа иччилэрэ!
От аннынан обугунаспыт уолаттар,
Кырыс аннынан сыбдырыспыт уолаттар,
Сэбирдэх аннынан сибигинэспит сиэттэр,
Бары аhаан-сырҕаан туруң!..
Эҕэhэ айаҕар олорооччу
Нэк бэргэhэлээх
Баттах Сарын Уол убайым!
Кэнтик төрдүгэр кэтэhээччи
Кыртас хайа саҕа сырайдаах
Маңан Чаңый эдьиийим!
Баллайах ойуун кыыhа
Таhын Курбай саңаhым!
Сырбайар-сырыыргыыр,
Харгыстыыр-хааччахтыыр,
Буомнуур-буомчалыыр буолаайаҕытый!
Аал уотунан айахтаатым,
Күөх уотунан күөмэйдээтим,
Аhаан-сырҕаан туруң!..
Төлкөлөөх түөнэ маҕан түөрэх!
Тэхтиргэ тэптэрэр,
Очурга оҕустарар буолаайаҕыный!
Туску-уо!..

1900 с., Амма

Олунньу 18 күнүгэр М.И. Брызгалова аатынан Майатааҕы оҕо бибилэтиэкэтигэр Арассыыйа Суруналыыстарын сойууһун чилиэнэ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, норуот үөрэҕин тарҕатааччы, этнопедагог Татьяна Ильинична Жирковалыын, Арассыыйа Суруналыыстарын сойууһун чилиэнэ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, элбэх ааҕыллар кинигэлэр ааптардара, режиссёр-постановщик, продюсер Любовь Игнатьевна Готовцевалыын истиҥ-иһирэх көрсүһүү буолла.
Көрсүһүү саҕаланыытыгар Ф.Г. Охлопков аатынан Майа орто оскуолатын 3 “б” кылааһын үөрэнээччилэрэ (кылаас салайааччыта Елена Николаевна Чичахова) ыалдьыттарга анаан “Мин сахабын” хоһоону аахтылар, “Чуораанчык” сурунаал Гимнин толорон иһитиннэрдилэр. Арылхан Охлопков “Киэн туттар күндү дьонум”, Саша Тастыгин “Эһэм Кыымаан булчут”, Айсан Федоров “Күммүт Күннүктэн саҕаланар” диэн дириҥ ис хоһоонноох бырайыактарын сырдаттылар.
Оҕолор Любовь Готовцева “Остуоруйа холбуката” айымньытын олус сөбүлээн аахпыттарын эттилэр. Үтүө майгыга-сигилигэ уһуйар “Сүллүүкүн харчыта”, “Чыыса уонна Элиэчээн”, “Күн, ый уонна сулус”, “Мотуо уонна Таракаан” остуоруйалар ис хоһооннорун сиһилии ырытыстылар.
Суруйааччылар Татьяна Жиркова уонна Любовь Готовцева оҕолорго бэйэлэрин айар үлэлэрин сырдаттылар, элбэх ыйытыыларга хоруйдаатылар. Оҕолор суруйааччылары кытта көрсүһүүттэн астынан туран “Үөрүү ырыатын” бэлэх ууннулар.

Олунньу 13 күнэ Саха сиригэр Төрөөбүт тыл уонна сурук-бичик күнүн быһыытынан бэлиэтэнэр. Саха Өрөспүүбүлүкэтин бастакы Президенэ Михаил Ефимович Николаев «Төрөөбүт тыл уонна сурук-бичик күнүн биллэрэр» туһунан 1294 № ыйааҕа 1996 сыллаахха олунньу 9 күнүгэр тахсыбыта. М. И. Брызгалова аатынан Майатааҕы оҕо бибилэтиэкэтэ бу бэлиэ күн суолтатын оҕолорго тиэрдэр сыалтан олунньу 10, 13 күннэригэр араас хабааннаах тэрээһиннэри ыытта. Олунньу 10 күнүгэр Майатааҕы «Сардаана” о5ону сайыннарар киин улахан уонна бэлэмнэнии бөлөҕүн оҕолоругар «Илгэлээх ийэ тылым» тыл оонньуута ыытылынна. Кырачааннарбыт уруу-аймах тиэрминнэрин, өс хоһооннорун , саха омук туттар малын билиигэ, нууччалыыттан сахалыы тылбааска, таабырын таайсыыга күрэхтэстилэр. Кыайыылахтарынан бэлэмнэнии бөлөхтөн Тимур Борисов, улахан бөлөхтөн Сайдам Иванов буоллулар.
Олунньу 13 күнүгэр В. П. Ларионов аатынан орто оскуола 7 “а”, 7 “б”, 7 “в” уонна И.Г. Тимофеев аатынан Майатаа5ы лицей 7 кылаас үөрэнээччилэрин икки ардыгар тыл күрэһэ ыытылынна. Оҕолор саха суруйааччыларын, айымньыларын төһө билэллэрин, сомоҕо домохторун, өс хоһооннорун төһө сөпкө өйдүүллэрин тургутан көрдүлэр. Кыайыылааҕынан В.П.Ларионов оскуолатын 7 «в» кылааһын хамаандата та5ыста. Түмүккэ 7 «в» кылаас үөрэнээччилэрэ Алампа тылларыгар, Тулуйхан матыыбыгар «Ыччат сахаларга» ырыаларын бэлэх ууннулар.
Ону таһынан, бу күн И. Г. Тимофеев аатынан Майатааҕы лицей 6 кылааһын , В. П. Ларионов аатынан Майа орто оскуолатын 4 «б» кылааһын үөрэнээччилэригэр бу күн суолтатын, саха бастакы лингвиһэ Семен Андреевич Новгородов саха тылын сайдыытыгар өҥөтүн туһунан билиһиннэрэр уруоктар ыытылыннылар. Хас биирдии кэлбит ыалдьыппытын сахалыы алгыстаах алаадьынан күндүлээтибит.
Төрөөбүт тыл кэхтибэт, сүппэт анала биһигиттэн хас биирдиибититтэн тутулуктааҕын өйдөөн, бараммат баай тылбытын харыстаан, хаҥатан кэлэр көлүөнэҕэ тиэрдиэхтээхпит. Төрөөбүт Ийэ тылбыт үйэлэр тухары үүнэ-сайда турдун!

📚📚📚М.И.Брызгалова аатынан Майатааҕы оҕо библиотеката Мэңэ Хаңалас улууһа төрүттэммитэ 95 сылыгар аналлаах

⚜“Манчаары дойдута - мин дойдум”⚜ медиауруогу көрөргүтүгэр ыңырар

Второй этап Всероссийской олимпиады «Символы России. Государственные символы России»

Сегодня, 30 января в Майинской детской библиотеке им. М.И.Брызгаловой
прошел второй этап Всероссийской олимпиады «Символы России. Государственные символы России”
Во втором этапе приняли участие 22 школьника из Павловской СОШ им. В.Н.Оконешникова, Хаптагайской СОШ им. Кеши Алексеева, Техтюрской СОШ им. И.М.Романова, Быраминской ООШ им. Е.П.Шестакова, Чуйинская СОШ им. В.В. Скрябина, Тыллыминской СОШ им. С.З.Борисова, Майинской СОШ им. В.П.Ларионова, Майинской СОШ им. Ф.Г.Охлопкова, которые справились с отборочным этапом (14 ноября 2024 г.) и набрали от 70 до 100 баллов в соответствии со своей возрастной категорией: от 10 до 12 лет и от 13 до 16 лет.
Победителями Олимпиады признаются участники второго этапа, набравшие от 90 до 100 баллов из 100 возможных, призёрами Олимпиады признаются участники второго заключительного этапа, набравшие от 80 до 90 баллов из 100 возможных.

Учредителями олимпиады выступают Министерство культуры и Министерство просвещения Российской Федерации, Геральдический Совет при президенте РФ, Российская государственная детская библиотека.

Всероссийская олимпиада «Символы России. Государственные символы России» включена в перечень олимпиад и иных интеллектуальных и (или) творческих конкурсов, мероприятий, направленных на развитие интеллектуальных и творческих способностей на 2024/25 учебный год (Приказ министерства просвещения Российской Федерации от 30.08.2024 № 620).

Николаев-Центр представляет виртуальную выставку

Посвященную памяти 34 якутских студентов Ленинградского театрального института им. А.Н. Островского, оказавшихся в северной столице в самое трагическое ее время – годы блокады.

начать

"День воинской славы России – День полного освобождения Ленинграда от фашистской блокады"

27 января 1944 г. в результате проведения Ленинградско-Новгородской стратегической наступательной операции были разгромлены немецко-фашистские войска под Ленинградом и окончательно снята 872-дневная блокада города.

📚📖🪶И.М.Гоголев - Кындыл
“Ийэлэр уонна биһиктэр” 🤱🏻поэматын бу сигэнэн истэргитигэр ыңырабыт

Тохсунньу – Таҥха ыйынан биллэр. Ол чэрчитинэн М. И. Брызгалова аатынан оҕо библиотекатыгар «Таайтарыылаах Таҥха ыйа» диэн тэрээһиннэр ыытылыннылар.
Бу күн «Кэскил» психологическэй-медико-социальнай арыаллааһын киинин оҕолоругар, И. Г. Тимофеев аатынан Майатааҕы лицей 7-8 кылааһын үөрэнээччилэригэр, ону тэҥэ Ф. Г. Охлопков аатынан Майатааҕы орто оскуола 3 “б” кылааһын уолаттарыгар сахаларга былыр-былыргыттан тарҕаммыт Таҥха өйдөбүлүн, кэмин суолтатын, оонньууларын араастарын тустарынан уонна таҥха кэмигэр олоххо буолбут араас түбэлтэлэри сэһэргээтибит. Хас биирдии кэлбит оҕо таайтарыылаах кэм уратытын, сырдык-хараҥа тыыннары кытта сибээс олохтонор кэмигэр сиэри-туому тутуһан сылдьыы туһунан элбэҕи биллилэр-көрдүлэр. Түөрэх быраҕыыта, кинигэ ааҕыы, бэлиэнэн билгэлэнии, билгэлиир хаартынан таайыы - Таҥха оонньууларын билсэн, оонньоон астынан тарҕастылар.

Поэт, эколог суруйааччы, суруналыыс, кыраайы үөрэтээччи Иннокентий Михайлович Сосин айымньыларыгар анаан куйаар ситимин нөҥүө ыытыллыбыт “Айылҕалыын алтыһан” куонкурус түмүгэ

Ахсынньы 1 күнүттэн ахсынньы 12 күнүгэр дылы Мэҥэ Хаҥалас улууһун үөрэҕириитин салалтатын, Мэҥэ Хаҥалас улууһун Баатаратааҕы «Кэскил» оҕо уһуйаанын, М.И.Брызгалова аатынан Майатааҕы оҕо бибилэтиэкэтин тэрийиилэринэн улуустааҕы “Айылҕалыын алтыһан” куонкурус ыытылынна.
Куонкурус сыала-соруга: иитээччилэр, педагогтар, уһуйаан салайааччыларын уус-уран ааҕыыга маастарыстыбаларын көрүү, сахалыы кинигэни ааҕыыны көҕүлээһин, оҕоҕо төрөөбүт дойдуга тапталы иҥэрии, эколог-суруйааччы И.М.Сосин айымньыларын оҕону иитиигэ-үөрэтиигэ туһаныы.
Куонкуруска уопсайа 27 үлэнэн 27 иитээччи Майа, Аллараа Бэстээх, Төҥүлү, Төхтүр, Хара, Бүтэйдээх, Нөөрүктээйи, Балыктаах, Хорообут оҕо уһуйааннарыттан кыттыыны ыллылар.
Уопсай түмүккэ муҥутуур кыайыылаах үрдүк аатын ылла Майатааҕы "Мичил" оҕону сайыннарар киин иитээччитэ Владимирова Наталья Михайловна, "Дьэдьэнньиттэр" айымньытынан.
1 миэстэни ылла Майатааҕы "Сардаана" оҕо уһуйаанын иитээччитэ Сидорова Юриана Семеновна, «Мааны кыыс муҥнаах»;
2 миэстэ - Харатааҕы «Кэрэчээн» оҕо уһуйаанын иитээччитэ Никитина Светлана Григорьевна, «Күөрэгэй тоҕо кыстаабатый?»;
2 миэстэ - Майатааҕы «Мичил» оҕону сайыннарар киин иитээччитэ Алексеева Надежда Федотовна, «Дьикти ваза»;
3 миэстэ – Аллараа Бэстээх «Сказка» оҕо уһуйаанын иитээччитэ Сергеева Аксинья Николаевна,
« Эбэҕэ оҕус мөҥүрүүр»;
3 миэстэ – Майатааҕы «Мичил» оҕону сайыннарар киин иитээччитэ Егорова Александра Егоровна, “Тойон ыҥырыа”;
3 миэстэ – Төхтүрдээҕи «Мичил» оҕо уһуйаанын иитээччитэ Пермякова Рада Николаевна,
«Тураах түөкүн»;
Кыайыылаахтары истиҥник эҕэрдэлиибит, бары кыттааччыларга дириҥ махталбытын тиэрдэбит!

Кыайыылаахтарга Добун суруктар, кыттааччыларга Туоһу суруктар уһуйааннар электроннай почталарыгар ыытыллаллар.

Ежегодно 12 декабря в честь празднования Дня Конституции Российской Федерации Всероссийское Общественное движение «Гражданин» проводит Акцию «Всероссийский тест на знание Конституции РФ», в которой принимают участие все желающие старше 12 лет.
Акция проводится для оценки уровня правовой грамотности россиян, а также для мотивации общества к изучению гражданского строя Российской Федерации и выполнению конституционных обязанностей.https://xn--80aahfjo8abu.xn--d1acj3b/test_konst/?ysclid=m4kmxv77e6397371445

9 декабря официальный праздник в России, который носит название День Героев Отечества. Эта памятная дата была установлена в 2007 году по решению Государственной Думы Российской Федерации. Дань памяти героическим предкам и чествование ныне живущих Героев. В Майинской детской библиотеке им.М.И.Брызгаловой для учащихся 7 «а» класса Майинской СОШ им. Ф.Г.Охлопкова проведен урок мужества «Гордимся славою Героев».

В ходе урока ребята познакомились с историей праздника, вспоминали героев России разных эпох, нашего земляка, первого из народа саха Героя Советского Союза Ф.К.Попова, говорили о героях наших дней, которые участвуют в СВО. В конце урока библиотекарь пожелала детям отличной учебы, чтобы в последующем они стали достойными членами нашего общества, защитниками своей Родины.

Национальная библиотека Республики Саха (Якутия) совместно с Управлением при Главе Республики Саха (Якутия) по профилактике коррупционных и иных правонарушений представляет виртуальную выставку «Будущее без коррупции».

Международный день борьбы с коррупцией (International Anti-Corruption Day) отмечается ежегодно 9 декабря по инициативе Организации Объединенных Наций. В этот день в 2003 году была открыта для подписания Конвенция ООН против коррупции (принята Генеральной ассамблеей ООН 31 октября 2003 года).

В выставку вошли издания, материалы, раскрывающие коррупцию как сложное социальное, политическое и экономическое явление, разрушающее демократические институты, замедляющее экономическое развитие и подрывающее государственные устои.

перейти

Серафим Романович Кулачиков - Эллэй

Серафим Романович Кулачиков – Эллэй 1904с. сэтинньи 29 күнүгэр Таатта улууһугар төрөөбүтэ. Айар үлэтин маассабай революционнай ырыаларын тылбаастааһынтан саҕалаабыта.
Ырыа тылларын суруйар поэт. Саха поэзиятыгар инверсияны киллэрбитэ. Хоһооннору сэргэ поэма жанрыгар үлэлэһэрэ. Олортон Гражданскай сэрии тиэмэтин арыйар «Буурҕа, буулдьа дьылыгар» поэмата ордук чорбойор.
Биир кэмҥэ саха фольклорун утаран улаханнык туруна сырыттар даҕаны, ол сыыһатын өйдөөн, «Чурум-Чурумчуку» курдук уһулуччу табыллыбыт остуоруйа-поэманы суруйбута.
Кини айымньылара нууччалыы, сэбиэскэй норуоттар тылларынан элбэхтик бэчээттэммиттэрэ, сорох айымньылара немецтии, французтуу, гректии, кытайдыы, арабтыы тылбаастаммыттара. Эллэй саха поэзиятын Аан дойду, Сэбиэскэй Союз таһымыгар таһаарбыта.
ССРС уонна Саха АССР Суруйааччыларын союһун бырабылыанньатын чилиэнэ этэ, ССРС уонна РСФСР суруйааччыларын съеһин делегаттарынан, ССКП обкомун чилиэнинэн талылла сылдьыбыта.
Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэрии кыттыылааҕа.
Октябрьскай революция, Үлэ Кыһыл Знамята, Норуоттар доҕордоһуулара, «Бочуот Знага» уордьаннарынан, сэрии уонна үлэ мэтээллэринэн наҕараадаламмыта.
1938 с. ССРС Суруйааччыларын союһун чилиэнэ.

1976 с. ахсынньы 14 күнүгэр ыалдьан өлбүтэ. Дьокуускайга көмүллубүтэ.

Олоҥхо - норуот тылынан уус-уран айымнытын чыпчаала буолар. Киһи олоҥхону аахтаҕына кэрэтик саҥарарга, олоҥхо тылын өйдөөтөҕүнэ мындырдык толкуйдуурга, ис хоһоонун биллэҕинэ сөптөөхтүк дьаһанан олорорго үөрэнэр.
Бүгүн, сэтинньи 26 күнүгэр М.И.Брызгалова аатынан Майатааҕы оҕо библиотекатыгар “Олоҥхо алыптаах эйгэтэ” диэн тэрээһин буолан ааста. СӨ культуратын туйгуна, Г.Г.Колесов аатынан анал бэлиэ хаһаайына, Олоҥхо ыһыахтарын хас да төгүллээх Кылаан бириис хаһаайына, Дархан этээччи Виталий Витальевич Никифоров ыалдьыттаата.

Кини оҕолорго анаан П.А.Ойуунускай “Дьулуруйар Ньургун Боотур” олоҥхотуттан быһа тардан толордо. Ф.Г.Охлопков аатынан Майа орто, В.П.Ларионов аатынан Майа орто оскуолаларыттан, И.Г.Тимофеев аатынан Майатааҕы лицей үөрэнээччилэрэ олус сэргээн, сөбүлээн, “ноо” диэн сэҥээрэн иһиттилэр.
Ф.Г.Охлопков аатынан Майа орто оскуолатын 6 “б” кылааһын үөрэнээччилэрэ П.Е.Решетников – Көһөҥө Бүөтүр “Күөнэ көҕөччөр аттаах күүстээх-уохтаах Күн Күндүлү бухатыыр” олоҥхотуттан быһа тардыыны куолаан толордулар. Салайааччы - саха тылын учуутала Наталья Иннокентьевна Данилова.
Библиотека коллективын аатыттан ыалдьыппытыгар Махтал сурук, кинигэ бэлэх туттардыбыт. Олоҥхо декадатыгар анаммыт тэрээһиммит Виталий Никифоров алгыстаах оһуохайынан түмүктэннэ. Бука бары сүргэбит көтөҕүллэн, сахалыы тыыммыт уһуктан, астынан – дуоһуйан тарҕастыбыт.

Бүгүн, сэтинньи 22 күнүгэр М.И.Брызгалова аатынан Майатааҕы оҕо библиотекатыгар «Бардам тутуу, барылы кэскил Баай Байанай» тэрээһин буолан ааста. Майатааҕы “Сардаана” уһуйаан бэлэмнэнии бөлөҕүн иитиллээччилэрэ уонна “Кэскил” психологическай-медико-социальнай арыаллааһын киин оҕолоро кэлэн ыалдьыттаатылар.
Оҕолор Байанай туһунан билистилэр, кинигэ быыстапкатын сэҥээрэн көрдүлэр. Станцияларынан оонньоотулар, ол курдук, кыыллар суолларын, саҥаларын, күлүктэрин таайдылар, балыктаатылар, бултаатылар.
Оҕолор булт үгэстэрин, сиэри-туому, айылҕаҕа сылдьыы быраабылаларын олус сэргиир эбиттэр. Кэлэр кэнчээри ыччаппыт айылҕаҕа чугас буоларын, харыстабыллаахтык сыһыаннаһарын ситиһэргэ дьулуһуохтаахпыт.

📚📚📚Сегодня, 13 ноября, первому президенту Якутии Михаилу Ефимовичу Николаеву исполнилось бы 87 лет.

📚📚📚Сегодня, 13 ноября, первому президенту Якутии Михаилу Ефимовичу Николаеву исполнилось бы 87 лет.
📚В Майинской детской библиотеке им. М.И.Брызгаловой для учащихся 9 классов Майинского лицея им. И.Г. Тимофеева прошел медиачас, посвященный нашему первому президенту, великому сыну своего народа Михаилу Ефимовичу Николаеву.
📚Мероприятие началось с просмотра документального фильма и медиаурока о жизни и деятельности Михаила Ефимовича. Ребята ознакомились с основными моментами жизнедеятельности первого президента республики, с интересом слушали обзор книжной выставки “М.Е.Николаев - Өрөспүүбүлүкэ Бастакы Аан Дархана”, отгадывали вопросы викторины о жизни и деятельности Первого президента.
Мероприятие завершилось напутственными словами Михаила Ефимовича будущему поколению: “Будьте всегда храбры в достижении истины, будьте всегда честны перед собой, будьте всегда трудолюбивы и терпеливы, будьте всегда готовы идти за знаниями, будьте свободными и гордыми людьми, способными творить и созидать во имя мира и процветания! Исследуйте вместе великий Океан Истины и знанием вы победите!”

Использованы материалы из Библиотеки-архива Первого Президента Республики Саха (Якутия) М.Е. Николаева - «Николаев-Центр»

«ВСЯ ЖИЗНЬ – СЛУЖЕНИЕ НАРОДУ»

Во время прощания многие собравшиеся говорили о том,
что ушел из жизни великий сын своего народа

Сегодня, 13 ноября исполняется 87 лет со дня рождения Михаила Ефимовича Николаева. Михаил Ефимович стал знаковой фигурой в истории республики, оставивший неизгладимый след в ее развитии. Его деятельность не только определила курс Якутии, но и оказала влияние на внешнюю политику России в целом. Будучи истинным патриотом своего народа, Николаев установил прочные связи с зарубежными странами, что обеспечило выход республики на международную арену и способствовало развитию культурных, торговых и научных отношений.

Утром 5 августа 2023 года якутяне с великим прискорбием узнали о кончине первого президента Республики Саха (Якутия) Михаила Николаева. Вся жизнь духовного лидера якутского народа была неразрывно связана с родной республикой. Как отмечали его коллеги, до последнего дня он жил интересами людей. Предлагаем вам вспомнить вехи жизненной биографии видного государственного, общественного и политического деятеля.

Факты из биографии

Михаил Ефимович Николаев родился 13 ноября 1937 года в Октёмском наслеге Орджоникидзевского (Хангаласского) района Якутии. Как и политики своего времени начинал работать в комсомольских и партийных органах Якутии.
В 1961 году окончил Омский государственный ветеринарный институт (ныне Омский государственный аграрный университет им. П. А. Столыпина), в 1971 году — Высшую партийную школу при ЦК Коммунистической партии Советского Союза (КПСС).
После окончания института работал главным ветеринарным врачом Жиганского района Якутской АССР.
В 1961-1964 годах — первый секретарь Жиганского райкома Всесоюзного ленинского коммунистического союза молодежи (ВЛКСМ).
С 1964 по 1966 год был заведующим отделом комсомольских органов Якутского областного комитета ВЛКСМ.
В 1966 стал первым секретарем Якутского городского комитета ВЛКСМ.
С 1971 года являлся секретарем, с 1973 года — первым секретарем Верхневилюйского райкома КПСС (Якутия).
В 1975-1979 годах занимал должность заместителя председателя Совета министров Якутской АССР.
С 1979 по 1985 год занимал пост министра сельского хозяйства Якутской АССР.
В 1985-1989 годы — секретарь Якутского областного комитета КПСС. Курировал вопросы агропромышленного комплекса республики.
Благодаря его инициативам предприняты смелые начинания в луговодстве, семеноводстве и земледелии. В результате Якутии удалось поставить мировой рекорд в 120 тысяч гектаров сеяных лугов в северных широтах.
В 1985 году Михаил Николаев добился открытия Якутского сельскохозяйственного института (ныне Арктический государственный агротехнологический университет).
Неоднократно избирался депутатом Верховного Совета Якутской АССР. В декабре 1989 года возглавил президиум высшего органа в республике.
В 1990 году избран председателем Верховного Совета республики.
В 1990 году на I Съезде народных депутатов РСФСР был избран в состав Конституционной комиссии, подготовившей проект Конституции Российской Федерации 1993 года.

Избрание президентом и политическая карьера

20 декабря 1991 года состоялись первые в истории Якутии выборы президента. За Михаила Николаева проголосовали 76,7% избирателей. Второе место на выборах занял заместитель председателя Совета министров республики Иван Черов (7,3%). 27 декабря 1991 года состоялась инаугурация избранного президента. В этот же день регион был переименован в Республику Саха (Якутия).
Одновременно с февраля 1992 года по май 1993 года Николаев возглавлял правительство республики.
22 декабря 1996 года Михаил Николаев вновь был избран президентом Якутии (баллотировался от группы избирателей Якутска), получив поддержку 58,96% голосов избирателей. Его ближайший соперник, депутат Палаты республики местного парламента Артур Алексеев (Народно-патриотический союз), набрал 25,46%. 29 декабря того же года Михаил Николаев принял присягу.
В 1993-2010 годах — член Совета Федерации Федерального собрания РФ. 12 декабря 1993 года был избран депутатом Совфеда РФ по Якутскому двухмандатному избирательному округу №14. С 1996 по 2002 год входил в верхнюю палату российского парламента по должности (в качестве главы республики). В 2002 и 2007 годах был наделен полномочиями члена Совета Федерации РФ от исполнительного органа власти Республики Саха (Якутия). В 1996-2001 годах занимал должность заместителя председателя комитета СФ по делам Федерации, Федеративному договору и региональной политике. В 2002-2010 годах — заместитель председателя Совфеда РФ.
В 2010-2011 годах занимал должность государственного советника Республики Саха (Якутия).
В 2011-2016 годах — депутат Государственной думы РФ VI созыва. 4 декабря 2011 года был избран в Госдуму по списку партии «Единая Россия» (баллотировался под третьим номером региональной группы №14, Якутия). Входил в партийную фракцию, комитет Госдумы по региональной политике и проблемам Севера и Дальнего Востока.
После окончания депутатских полномочий в октябре 2016 года Николаев вновь был назначен государственным советником Якутии.

Награды и звания

Михаил Николаев был награжден орденами Трудового Красного Знамени (1973), Дружбы народов (1986), «За заслуги перед Отечеством» II, III, IV степеней (2000, 1996, 2008). Был отмечен благодарностями президента РФ (1996, 2013).
Имел орден «Полярная Звезда» (высшая награда Якутии, 2007).
Заслуженный работник народного хозяйства Якутской АССР (1987).
Почетный гражданин Республики Саха (Якутия).
Почетный доктор Московского государственного университета им. М. В. Ломоносова, Российского государственного педагогического университета им. А. И. Герцена, Российской экономической академии им. Г. В. Плеханова и др.

Международные спортивные игры «Дети Азии»

Михаил Николаев стоял у истоков проведения Международных детских спортивных игр «Дети Азии», получивших всемирное признание и патронат Международного олимпийского комитета. Первые Игры состоялись в Якутске в 1996 году и проводятся регулярно каждые четыре года, несколько лет назад на Сахалине был дан старт зимнему формату соревнований.

Инициатор движения «Семейная экономика»

Республика стала инициатором движения «Семейная экономика». В конце 1990-х годов это понятие вошло в словарь.
«В 1999 году я подписал указ «О мерах по развитию семейной экономики», потом был принят закон о личном подсобном хозяйстве. К 2001 году численность семейных хозяйств на селе увеличилась с 92 до 115 тысячи. Для них было создано рад преференций. В том числе, на селе широко применялись кредиты и лизинговые системы (товарная и микрокредитование). Только в 1999 и 2000 годы населению в виде товарного кредита было распределено около 1,1 млн голов гусей, кур и уток, 400 тысяч голов свиней, 100 тысяч голов крупного рогатого скота и лошадей, более 5 тысяч тракторов, автомобилей и единиц по переработке продукции сельского хозяйства. Были созданы базовые хозяйства по производству зерна и кормов племенного дела и семеноводства. Ежегодно летом мы привозили и раздавали бесплатно семьям скороспелые культуры, кур, свиней, гусей.
Для борьбы с засухой и с целью улучшения качества жизни сельских жителей было построено крупное гидротехническое сооружение по подаче воды реки Лены в озеро Мюрю, речки Татта и Суола по трубам диаметром 1,2 м общей протяженностью более 200 км. Началась массовая газификация села, построен газопровод под рекой Вилюй, начата работа по переброске природного газа в заречные улусы через реку Лена», — рассказал Михаил Николаев «Российской газете». (одно из последних интервью).

Якутия стала примером регионального развития в РФ

Михаил Ефимович активно поддерживал развитие научных и культурных сфер, включая создание авиакомпаний, газоперерабатывающих заводов и других ключевых структур.
Благодаря его усилиям, Якутия стала одним из выдающихся примеров регионального развития в Российской Федерации, добившись значительного повышения своего положения в рейтингах развития человеческого потенциала среди регионов страны.
С 1992 по 2001 годы, по указам Михаила Ефимовича, в Республике Саха объявлялись разные Годы, включая Год семьи, Год молодежи, Год образования, Год детства и детского спорта, Год Арктики и другие. Эта традиция нашла продолжение на федеральном уровне, когда в 2008 году президент Российской Федерации объявил Годом семьи. С тех пор каждый год был посвящен актуальной сфере, такой как молодежь, учителя, окружающая среда, культура и другие.

Повышение роли родителей и доктрина ЗОЖ

Благодаря инициативе первого президента в Якутии учредили два значимых праздника — День матери в 1993 году и День отца в 1999 году.

Михаил Ефимович стал автором первой в России доктрины «Здорового Образа Жизни», которая была принята в 2000 году. Эта доктрина инициировала изменения в понимании здоровья и образа жизни. Он стоял у истоков проведения Международных детских спортивных игр «Дети Азии».

Модернизация медицины и развитие образования

В короткий срок под руководством Михаила Николаева медицинское обслуживание стало более доступным и качественным. Медицинская отрасль получила значительное укрепление материально-технической базы, акцент сделан на подготовке кадров, высоких технологиях и телемедицине.
Важными достижениями стали строительство современного клинико-диагностического центра мирового уровня и «Национального центра медицины» с пятью лечебно-диагностическими центрами. Также в Московской области был построен санаторий «Бэс Чагда». Внутри республики были созданы Институт здоровья Академии Наук РС (Я), Центр комплексных медицинских исследований РАМН в г. Якутске, открыты медицинский институт и колледж.
В 1992 году был принят Закон об образовании, а в 1993 году — Концепция обновления и развития национальной школы. Эти законодательные акты, а также Закон «О правах ребенка» из 1994 года и Президентская программа «Дети Республики Саха (Якутия)» из 1994 года, сформировали основу для развития системы образования в Республике.
Особое внимание было уделено работе с одаренными детьми. В результате были созданы новые образовательные учреждения, включая Высшую школу музыки и Республиканское хореографическое училище имени Аксинии и Натальи Посельских. Введены инновационные образовательные платформы, такие как Физико-математический форум «Ленский край» в селе Чапаево, способствующий развитию одаренных личностей.
Важное внимание уделялось развитию сельской школы. Программа «Сельская школа — духовный центр преобразования села» стала ключевым элементом программы национального возрождения.
Михаил Ефимович выразил философию своего подхода к образованию, выдвинув пять ключевых направлений для формирования современного образования: музыка, рисование, шахматы, изучение языков и спорт. Он подчеркнул важность обеспечения всех школ доступом к современным технологиям, включая всемирную сеть Интернет.
В 1993 году президент Михаил Ефимович Николаев создал Академию наук Республики Саха, которая координирует научные исследования, проводимые на территории республики различными научными учреждениями и вузами. Это привело к появлению новых научно-исследовательских институтов, включая Институт здоровья АН РС (Я), Институт социальных проблем труда АН РС (Я) и Институт нефти и газа СО РАН.
Создана Академия духовности Республики Саха (Якутия), которая стала единственным в России уникальным общественно-государственным научным учреждением, занимающимся фундаментальными и прикладными задачами духовного возрождения народов Якутии.
Была установлена система целевых научно-исследовательских программ, финансируемых из республиканского бюджета, что позволило научным институтам успешно решать практические задачи, связанные с текущими проблемами.
Для молодых людей, интересующихся научно-исследовательской деятельностью, был создан физико-математический форум «Ленский край», который объединяет и поддерживает учащихся и студентов, проявивших интерес к естественно-научным дисциплинам.
Система поддержки научных исследований также включала Государственную премию в области науки и техники, премии для молодых ученых, государственные стипендии и единовременные вознаграждения за защиту докторских и кандидатских диссертаций.
Михаил Ефимович Николаев высоко ценил науку и ученых, поддерживал обмен знаний и опыта. Выдающиеся ученые, включая лауреатов Нобелевской премии, посещают республику и проводят актовые лекции, что подчеркивает важность науки и культуры для развития региона.

Личная жизнь

С будущей женой Дорой Сухариновой Михаил Николаев познакомился еще во времена учебы в Омске. Супруги воспитали троих детей — Ольгу, Татьяну и Максима, которые подарили родителям внуков и правнуков.
В одном из интервью мужчина признался, что самым счастливым моментом его личной жизни стало рождение дочери, а самым печальным — смерть единственного сына после продолжительной болезни.

Прощание с первым президентом Якутии

На гражданскую панихиду в Якутске проститься с первым президентом Республики Саха (Якутия) пришли тысячи якутян. 8 августа Михаила Ефимовича Николаева похоронили на кладбище Троицкой церкви в Октемском наслеге.
В ближайшее время в республике будет создана комиссия по увековечению памяти первого президента республики. Работу комиссии возглавит глава Якутии Айсен Николаев.

📕📗📘Сегодня, 12 ноября Майинская детская библиотека им. М.И. Брызгаловой совместно с обществом слепых Мегино-Кангаласского улуса (председатель Семенов Иван Петрович) провела интеллектуально-познавательную игру “В мире представлений и звуков” для воспитанников с нарушением зрения Майинского ЦРР “Кэнчээри”.

Дети с удовольствием отвечали на вопросы интерактивной викторины, играли в весёлые, подвижные игры. В конце мероприятия детям вручили подарки от магазина “Канцплюс” (ИП Яковлев В.Г.)

ВСЕРОССИЙСКАЯ ОЛИМПИАДА "СИМВОЛЫ РОССИИ. ГОСУДАРСТВЕННЫЕ СИМВОЛЫ РОССИИ"

Дорогие друзья!

14 ноября приглашаем принять участие во Всероссийской олимпиаде «Символы России. Государственные символы России» среди школьников в двух возрастных категориях: от 10 до 12 лет и от 13 до 16 лет.

Все участники Всероссийской олимпиады «Символы России. Государственные символы России» получат сертификат, победители олимпиады – дипломы и запись о личном достижении на государственном информационном ресурсе о лицах, проявивших выдающиеся способности (портал талантыроссии.рф). Подробную информацию можно получить в школьной библиотеке.

Первый этап пройдет в двух форматах: офлайн – в классах и онлайн – на сайте http://db.tonb.ru с 8 до 23 ч.

Задания включают десять вопросов по теме «Символы России». Из них:

девять тестовых заданий, в каждом из которых необходимо выбрать один вариант ответа из нескольких предложенных;
одно задание, требующее развёрнутого ответа.

В рамках II республиканского антифашисткого форума Майинская детская библиотека им. М.И.Брызгаловой провела урок патриотизма и оформила книжную выставку «Вместе сильнее», для учащихся 6 класса Майинского лицея им. И.Г.Тимофеева и 4 «б» Майинской СОШ им. В.П. Ларионова. В ходе урока ребята узнали о наших героях, о тех, кто защищал и защищает нашу родину.
Сейчас патриоты России нужны не меньше, чем в годы войны. Сегодня тоже идет бой – бой за будущее страны, за будущее живущих в ней людей.

В завершение урока пожелали всем мира, а нашим военнослужащим, которые сражаются с неонацистами, — здоровья и скорейшего возвращения в родные места, к своим родным и близким.

В дни осенних каникул в Майинской детской библиотеке проведены интерактивные и настольные игры, показ мультфильмов, мастер класс по бисероплетению. На каникулах у ребятишек больше свободного времени, можно задержаться в библиотеке подольше. Школьники и дошкольники читали, играли, мастерили в свое удовольствие, стали участниками творческих, игровых, литературных и развлекательных программ. Не остались в стороне и их заботливые родители, бабушки и дедушки.

🔰 С Днем народного единства

4 ноября в России отмечается День народного единства✨💫 День народного единства был учрежден в память о событиях 1612 года, когда народное ополчение под предводительством Кузьмы Минина и Дмитрия Пожарского освободило Москву от польских интервентов.

🔰👧🏻🧒🏻👦🏼 Майинская детская библиотека им. М.И. Брызгаловой предлагает отправиться в увлекательное путешествие по истории нашей славной России

Сегодня, 25 октября, в МСОШ им. Ф.Г. Охлопкова в рамках психологического месячника Майинская детская библиотека им. М.И. Брызгаловой провела уроки на тему: «О товариществе и дружбе» для учащихся со 2 по 8 классы. Главной целью является помощь ученикам разобраться в себе, сформировать твердые понятия о дружбе, осознать свои обязанности перед друзьями. В ходе уроков были представлены произведения про дружбу, которые они могут взять для чтения в библиотеке. Также играли в игры «Доскажи пословицу», «Дружеское рукопожатие», «Ласковое слово». В завершении ребята нарисовали красочный рисунок про дружбу и написали пожелания своим друзьям.

😍😍😍📕📗📙

Сказки любят все на свете, любят взрослые и дети.

Сегодня, 25 октября, воспитанники ЦПМСС “Кэскил” показали постановку из русской народной сказки “Зимовье зверей”.Сказка учит доброте, ласке, дружбе и труду.Ребята очень старались, с большим удовольствием перевоплощались в персонажей. Их выступление было выразительным и ярким.Русская народная сказка «Зимовье зверей» показывает сплоченность друзей, заботу друг о друге и любовь к труду. 🤗🤗🤗

Сегодня, 25 октября, Майинская детская библиотека им. М.И.Брызгаловой в рамках сетевого проекта «Читаем все» к Международному месячнику «Белая трость» приняла участие в республиканской акции #Мир един и провела для учеников 3 “в” Майинской средней общеобразовательной школы им. В.П.Ларионова и 7(2) Майинского лицея им. И.Г.Тимофеева медиа-урок по толерантности.
Урок состоял из трех частей, каждая из которых ребятам дала понимание о мире, в котором живут люди с проблемами по зрению, также о знаменитых незрячих мира, о специальных форматах книг, которые предназначены для людей с нарушениями зрения, об их письменности.
Суть акции – напомнить обществу о внимании к проблемам людей с инвалидностью по зрению, понимании их нужд, солидарности с ними.
Главный посыл акции: «Толерантность, равноправие, интеграция». Возможно ли создать толерантное общество? Да, если мы будем говорить об этом, если мы проявим милосердие по отношению к тем, кто отличается от нас. Мир един, и люди в нем едины.

Алтынньы 23 күнүгэр М.И. Брызгалова аатынан Майатааҕы оҕо библиотекатыгар " Алаас ахтылҕаннаах ырыаһыта" диэн биир дойдулаахпыт, эколог-суруйааччы, ырыаһыт поэт, суруналыыс, кыраайы үөрэтээччи, этнограф, билгэһит, Россия суруйааччыларын, ССРС суруналыыстарын Сойууһун чилиэнэ Иннокентий Михайлович олоҕун уонна айар үлэтин сырдатар тэрээһин ыытылынна. Тэрээһиҥҥэ И.Г. Тимофееа аатынан Майа лицейын интэринээтин иитиллээччилэрэ - 7, 8 кылаас үөрэнээччилэрэ суруйааччы олоҕун уонна айар сырдатар бэсиэдэни, кинигэ ырытыытын сэргээн иһиттилэр. " Суруйааччыга ыалдьыттыах" диэн бибилэтиэкэ иһинэн тэриллибит суруйааччы Иннокентий Михайловичка анаммыт музейга сылдьан элбэх саҥаны, интэриэһинэйи биллилэр. Эһэлэрин Иннокентий Михайлович туһунан Кеша , Коля Захаровтар 1998
уһулбут " Мой дедушка" диэн ааттаах киинэни көрдүлэр. Инникитин даҕаны оҕолор биир длйдулаахтарын, суруйааччы Иннокентий Михайлович Сосин аатын үрдүктүк тутан, айымньыларын сэргээн ааҕыахтара, үөрэтиэхтэрэ, чинчийиэхтэрэ диэн бигэ эрэллээхпит.

Бүгүн, алтынньы 3 күнүгэр Учуутал Аан дойдутааҕы күнүн көрсө М.И.Брызгалова аатынан Майатааҕы оҕо библиотекатыгар бары билэр, убаастыыр учууталбыт, үгүс көлүөнэ үөрэнээччилэри үөрэтэн-такайан таһаарбыт В.П. Ларионов аатынан Майатааҕы орто оскуола нуучча тылын уонна литературатын учуутала, Российскай Федерация иитиигэ уонна үөрэхтээһиҥҥэ Бочуоттаах үлэһитэ, Саха сирин методиһа, Саха Өрөспүүбүлүкэтин педагогтарын династиятын чилиэнэ Ирина Афанасьевна Марковалыын В.П.Ларионов аатынан Майа орто оскуолатын 10 “а” кылааһын үөрэнээччилэрин кытта истиҥ иһирэх көрсүһүү буолан ааста.
Ирина Афанасьевна учуутал идэтинэн эрэ буолбакка, кинигэ алыптаах эйгэтинэн айымньылаахтык үлэлиир. Бары билэрбит курдук 2023 сылы Россия Президенэ В.В. Путин Учуутал уонна настаабынньык сылынан биллэрбитэ. Бу бэлиэ сылга ананан “Учителя по зову сердца и велению души” диэн ааттаах үйэлэрин тухары Майа орто оскуолатыгар холбоон 76 сыл устата айымньылаахтык, таһаарыылаахтык үлэлээбит ытык-мааны учууталлар Нина Яковлевна уонна Николай Терентьевич Алексеевтар үтүө ааттарын үйэтитэр дириҥ ис хоһоонноох ахтыы-кинигэни оҕолорго сырдатан билиһиннэрдэ. Оҕолор интэриэһиргиир ыйытыктарын биэрэннэр Учуутал кэскиллээх үлэтин туһунан элбэҕи биллилэр-көрдүлэр, сэргээн олорон иһиттилэр.
Ытыктабыллаах күндү учууталлар, үөрэх эйгэтин үлэһиттэрэ, педагогическай үлэ бэтэрээннэрэ, эһигини идэлээх бырааһынньыккытынан – Учуутал күнүнэн ис сүрэхпититтэн эҕэрдэлиибит!

Бүгүн, балаҕан ыйын 26 күнүгэр оҕо-аймах таптаан тоҕуоруһар “Майа сайына” болуоссакка М.И.Брызгалова аатынан Майатааҕы оҕо бибилэтиэкэтэ Арассыыйаҕа Дьиэ кэргэн, Саха сиригэр Оҕо саас сылларынан ”ОТОН. фест” маңнайгы өрөспүүбүлүкэтээҕи дьиэ кэргэн патриотическай бэстибээл чэрчитинэн "ОТОН. фест" түмүктүүр тэрээһини ыытта. Санатар буоллахха, бэстибээл атырдьах ыйын 22 күнүгэр Дьокуускайга арыллыытыгар оҕо бибилэтиэкэтэ биллиилээх оҕо эколог-суруйааччыта, поэт, кыраайы үөрэтээччи Сосин Иннокентий Михайлович олоҕун, айар үлэтин сырдатар " Киһи дьоло үс төрүттээх... " тэрээһининэн кыттыбыта.
Бүгүҥҥү тэрээһиммитигэр "Кэрэли" о5ону эбии үөрэхтээһин киинин "Мир красок" уруһуй куруһуогун салайааччыта Валерия Судико айылҕа кэрэтин ойуулуур уруһуй техникатыгар, оҕо бибилэтиэкэтигэр өр сылларга сэбиэдиссэйдээбит үтүө сүбэһиппит, настаабынньыкпыт Любовь Дмитриева тымырдаайы өрүүтүгэр үөрэтэр маастар-кылаастары ыыттылар. Маны тэҥэ В.П. Ларионов аатынан Майа орто оскуолатын 10 «б» кылааһын үөрэнээччитэ Алеша Павлов ийэтинээн Екатерина Андреевналыын өйү сайыннарар, дьиэ кэргэни түмэр сыаллаах «Бул. Тал. Кыай” диэн сонун бырайыактарын билиһиннэрдилэр. Букроссинг кинигэ долбуура, оонньуурдарынан атастаһыы, остуол оонньуулара, тургутуктар ыытылыннылар. Бибилэтиэкэбит доҕотторо хомоҕой хоһооннорунан, ылбаҕай ырыаларынан, эрчимнээх үҥкүүлэринэн тэрээһини киэргэттилэр. Бэстибээли түмүктүүр бэлиэ күҥҥэ көхтөөх кыттыыны ылбыт учууталларбытыгар, уһуйааччыларбытыгар, "Алгыс" бэтэрээннэр кулууптарын түмсүүтүгэр үөрүүлээх быһыыга-майгыга Махтал суруктар туттарылыннылар. "Отон. фест" бэстибээлтэн бука бары уоспутугар отон амтана, сүрэхпитигэр ырыа сылааһа, ааҕыы алыба аргыстаах, кэнчээри ыччаппыт кинигэни, ааҕыыны таптыы улаатарыгар баҕалаах тарҕастыбыт. Отонноотоххо оҥоойук туоларын тэҥэ, оҕолорбут кинигэттэн элбэх билиини-көрүүнү сомсон үөрэхтээх, дьоһун, үтүө дьон буола улааттыннар. "ОТОН. фест", эһиил көрсүөххэ диэри!

Бүгүн, балаҕан ыйын 9 күнүгэр, экология декадатын чэрчитинэн И.Г.Игнатьев аатынан Харатааҕы спортивнай оскуолаҕа «Айылҕа уонна киһи доруобуйата» 1-8 кылаастарга кылаас чаастара ыытылыннылар. Хас биирдии киһиэхэ төрөөбүт сирэ-уота, айылҕата олус күндү, сүрэҕэр чугас. Ол иһин төрөөбүт дойдутун, тулалаан турар айылҕатын таптыыр, харыстыыр, отун-маһын алдьаппат, ыраастыы сылдьар эппиэтинэстээх буолууга көҕүлүүр бэсиэдэлэр, “Тулалыыр эйгэ” интерактивнай оонньуулар, тургутуктар ыытылыннылар. Маннык тэрээһин оҕолору экология, доруобуйа боппуруостарыгар билиилээх, кыра эрдэхтэриттэн тулалыыр эйгэҕэ харыстабыллаах, ытыктабыллаах сыһыаҥҥа иитиллэллэригэр көмөлөһөр сырдык сыаллаах – соруктаах.

"Сырдык аартык"
Бүгүн, балаҕан ыйын 6 күнүгэр, Дмитрий Самсонович Федоров-Таас төрөөбүтэ 110 сыла

“Таас бокуонньук эдэр уонна дьо5урдаах прозаик этэ. Биһигиттэн үгүспүтүттэн суруйар тематиката сибиэһэйинэн, таба көрдөрүүтүнэн барыстаахтык чорбойоро”.

Амма Аччыгыйа

Саха литературатыгар детектив жанрын төрүттээбит биллиилээх прозаик, Мэңэ Хаңалас улууһуттан аан бастакынан ССРС Суруйааччыларын сойууһугар чилиэнинэн киирбит Дмитрий Самсонович Федоров-Таас 1914 с. балаҕан ыйын 6 күнүгэр I Мэлдьэхси нэһилиэгэр төрөөбүтэ.

1932 с. Дьокуускайга рабфакка үөрэнэ киирбитэ, агроном идэлэммитэ.

1934 с. "Хомуурга" диэн бастакы хоһооно Сургуутскай диэн аатынан 1934 c. "Кыым" хаһыакка бэчээттэммитэ.

1936 с. Саха сиринээҕи кинигэ издательствотыгар уус-уран литература редакторынан, 1938 с. Саха государственнай театрыгар литературнай чаас сэбиэдиссэйинэн,

1940 с. радиокомитекка сахалыы литературнай-драматическай биэрии редакторынан, 1944 с. Аммаҕа "Социализм cуoла" xaһыакка үлэлээбитэ.

1938 с. хоһооннорун "Кыһыл күннэр" хомуурунньуга бэчээттэммитэ.

1939 с. "Байыаннай кистэлэң" драмата театрга туруоруллубута.

1945-1949 сс. айар үлэнэн таһаарыылаахтык дьарыктаммыта. "Кыһыл көмүс хоруоп", "Кырсаада yoттapa", “48 дьиэ”, “Сырдык аартык” сэһэннэри, “Маныыһыт Луха”, "Ыаллыылар", "Киппирийээн Саабыс" диэн биһирэммит кэпсээннэрин суруйбута.

Дмитрий Таас талааннаах тылбаасчыт быһыытынан эмиэ биллибитэ. Баара-суоҕа 37 эрэ саастааҕар ыарахан ыарыыттан олохтон туораабыта. Кини аата Хорообут орто оскуолатыгар иҥэриллибитэ.

5 кылааска үөрэнэр кэмигэр.Дьокуускай. 1931 с.

Дьокуускай 3 №-дээх оскуолатыгар саха үөрэнээччилэрэ. 1931 с.

Тыа хаһаайыстыбатын рабфагар үөрэнэ сылдьан.1932 с.

1935-1936 сс. рабфагы бүтэрбиттэр.

(Дмитрий Таас хаартыската ойо быһыллыбыт)

Биир идэлээхтэрин - суруйааччылары кытта.

Радионан биэриигэ республикатааҕы литературнай түмсүү чилиэннэрэ. 1945с.

1947 с. кинигэ издательствотын коллектива суруйааччылары уонна учебниктар автордарын кытта сэрии кэннинээҕи бастакы түһүүлэрэ.

Саха музыкальнай драматическай театрыгар литературнай чаас сэбиэдиссэйинэн үлэлиир сылларыгар. 1940 с.

Театр коллектива.

Кыһыл күннэр

Хоһооннор, ырыалар

Сарсыарда

Кэпсээннэр

Кырсаада уоттара

Талыллыбыт айымньылар

Түөрт уон ахсыс дьиэ

Сэһэн уонна кэпсээннэр

Сырдык аартык

сэһэн

Кыһыл көмүс хоруоп

Сэһэннэр, кэпсээннэр

Сэһэннэр

Оҕо-аймах тапталлаах суруйааччыта Константин Ильич Сосин 80 сааһа!

Арай, биир кыра кыысчаан

Көрө-көрө үөрэр.

Дьиктиргии санаан ыллым,

Тоҕо олус үөрэр?

Кыра кыысчаан үөрүүтэ

Таһынан таһымнаата.

- Тыыннаах! Тыыннаах суруйааччы! -

Саҥата чаҕаарда.

Суруйааччы дэппит дьолум

Тыыннаах! Тыыннаах эбиппин!

Оҕо аймах ааҕааччылаах

Поэт дэтэ сылдьыаҕым.

Россия суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, Саха Республикатын Ил Дарханын Николай Егорович Мординов - Амма Аччыгыйын аатынан бириэмийэ лауреата, Саха Республикатын үөрэҕириитин туйгуна, Учууталлар Учууталлара, Мэҥэ-Хаҥалас улууһун, Моорук, Тыыллыма нэһилиэктэрин Бочуоттаах олохтооҕо,"Таммахтар" литературнай холбоһук Ытык Сүбэһитэ, оҕо-аймах тапталлаах суруйааччыта КОНСТАНТИН ИЛЬИЧ СОСИН 80 сааһын туолла.

Константин Сосин 1944 сыллаахха балаҕан ыйын 5 күнүгэр Верхоянскай куоракка төрөөбүтэ. 1964 с. Бүтэйдээх орто оскуолатын, 1973 с. Саха Государственнай Университетын историко-филологическай факультетын бүтэрбитэ. Мэҥэ- Хаҥалас оскуолаларыгар, Тыыллыма нэһилиэгэр сүүрбэттэн тахса сыл саха тылын уонна литературатын үөрэппитэ.

Бастакы хоһооннорун 1957 сыллаахха «Колхоз кырдыга» хаһыакка таһаартарбыта.

1983 с. кыра оҕолорго анаммыт "Бойтоҥо-ыстаҥа" диэн бастакы кинигэтэ бэчээттэммитэ.

1994 сылтан Россия Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, Мэҥэ-Хаҥалас оройуонун Бочуоттаах гражданина.

2005-2007 сс. «Таммахтар» литературнай холбоһугу салайбыта. Өрөспүүбүлүкэтээҕи хаһыаттарга, «Чолбон» уонна холбоһуктаах хомуурунньуктарга бэчээттэнэр.

Бастыҥ айымньылара саха оскуолаларыгар кылаас таһынан ааҕыы пособиеларыгар киллэриллибиттэрэ, оҕо литературатыгар анаммыт өрөспүүбүлүкэтээҕи куонкурустарга бэлиэтэммиттэрэ. Константин Сосин хоһоонноро нууччалыы тылбаастаммыттара уонна нууччалыы тыллаах хаһыаттарга тахсыбыттара. Константин Ильич оҕолорго, ордук кырачааннарга поэзията сырдык, ыраас, эйэҕэс буоларын хас биирдии хоһооно бэйэтэ кэпсиир. Ол курдук, “Эбэм, эһэм аахха”, “Бойтоҥо-ыстаҥа”, “Биэлсэр Нарыйа остуоруйалара”, “Умнуллубат мичээр”, “Хатынь куолакаллара” айымньыларынан сахалыы оҕо литературатын байытыспыт, сэргэхсиппит бэйиэт быһыытынан сыаналанар.

Константин Сосин

Көстөкүүннээх, Апрелинаны Лоомтукаҕа кэлиэхпиттэн икки квартиралаах дьиэҕэ биир өртүгэр Суосуннар, биир өртүгэр учууталлары кытта мин, сопхуос специалиһа, бииргэ олорбуппут. Элбэх баҕайы оҕолоох Көстөкүүн оскуолаҕа учууталлыыра, Апрелина сопхуос отделениятыгар ыанньыксыттыыра. Оҕолор элбэх да буоллаллар ытаһыы тыл тылга киирсибэт буолуу иһиллибэт буолара истиэнэ нөҥүө. Чуумпу ыаллар этилэрэ.

Көстөкүүн оскуолатыгар өйүн санаатын ууран сахатын тылын биэрэрэ, бэйэтэ төрдө тардан хоһоон суруйара, Саха Сирин суруйааччыларын чилиэнигэр тиийэ үүммүтэ. Суруйааччылар союзтарын мунньаҕар ыҥырыллан сылдьара. Саха норуодунай суруйааччыларын кытта билсэрэ, уруогар кинилэр айымньыларын, тус олохторун кэпсиирэ. Киэҥ билиилээх оҕо кутун тутар учуутал буолбута. Арааһа бэйэтэ суруйааччылар союзтарын чилиэнэ уонна саха тылын, литературатын оскуолаҕа үөрэтэр учуутал оччолорго да баҕар биир эмэ баара буолуо. Ол эрээри суох да буоллаҕына көҥүлэ.

Кини, учуутал да буолан эбэтэр айылҕаттан да бэриллэн оҕолору бэлиэтии көрөр,оҕо оонньуу сылдьан тугу толкуйдуурун, тулалыыр дьонун кытта сыһыанын бэлиэтии, тугу кэпсиирин болҕойон истэн хайгыы саныыр эбит. Уонна онно сүрэҕэ манньыйан хоһоон айан үйэтитэн хаалларар. Ону тоҕо эрэ оҕо суруйааччыта диэн этэллэр. Санаабар, ити алыс таба буолбатах. Оҕону Герой гынан суруйар суруйааччы диэхпин баҕарабын. Сэбиэскэй кэмҥэ суруйааччылар хомуньуус салайааччылары Герой оҕорон айымньыларыгар киллэрэллэрэ. Онтон Көстөкүүн оҕону ойуулуур, кини майгытын, туох үчүгэйи оҥорбутун таба көрөн суруйар. Ханнык баҕарар төрөппүт оҕото үтүөнү оҥорбутун өйдүүр. Хайдах оонньообута, тугу кэпсээбитэ дьиэ иһинээҕи кэпсээн өргө дылы умнуллубаттык уос номоҕор хаалар.. Ол эрээри киһи барыта ону хомоҕой хоһооҥҥо сатаан кубулуппат. Көстөкүүн күүһэ онно. Кини дьэ ону сатыыр.

Оҕону таптыырга, киниэхээ болҕомто уурарга хас биирдии айбыт хоһоонноро, төрөппүккэ сүбэлииллэр. Кыраттан үөрүүнү булары көрдөрөллөр. Оҕо булугас өйө, ийэтин, аҕатын үтүктэн оонньуура, оннооҕор саҥа дьылга салют ыталларын көрөн, араас дьэрэкээн уоту өйдөөн, араас дьүһүннээх пламастеры үөһээ күөрэччи быраҕан салюту үтүктэллэр буоллаҕа!! Эбэтэр хайаҕастаах табуреткаҕа былаатынан ынах синньин түһэрэн олоппосторун ынах оҥорон, ыыр кырачааннар эмиэ бааллар. Итинник киһи, төрөппүт өйүгэр умнуллубаттыы киирбит оҕо оонньуутугар Суосун суолта биэрэн айымньытыгар холбуур.

- 2019 сыллаахха тахсыбыт “Эбээ оҕотобун” хоһоонун хомуурунньугар киирбит айымньыларыттан быһа тардан ырытыаххайын. Туох өйү санааны саха киһитигэр Көстөкүүн көрдөрөр эбитий?

.. Сытар маска биллэҕи

Хаптаһыны уурабыт

...........................

Олбу солбу күөрэйэбит

Үөрэ көтө көрүлүүбүт.

Бу хоһооҥҥо, оҕолор бэйэлэрэ хаптаһынтан, хачыал оҥосто охсон оонньуулларын олус сэргии көрбүтүн киллэрбит.

Ыалбыт тураах- Сибиинньэни кытта

Далга дьукаах Кыттыгас астаах.

Кэпсэтиэн баҕалаах Махтанар тыллаах

Саҥата: « Даах! Даах!” “Тар -Даах! Тар -Даах!”

Бэрт диэнник, табыллыбыт хоһоон! Саха тылын дорҕоонун олус табан туттубут. Бүгүҥҥү сиэннэр саха тылын кэрэ дорҕоонун истибэккэ нууччалыы тыллаах улааталлар. Олорго саха тылын дор5оонун аа5ан иһитиннэрэгэ бэртээхэй холобур. Этии икки тылтан турар буолан өйдөнүмтүө да буолуон сөп. Манна “тар” диэн тугун билбэт баспытаатал, учуутал, төрөппүт баар буолуон сөп. Ол бааламмат. “Тар” диэн аһыйбыт үүттэн оҥоһуллар ас буолар. Билигин сибиинньэҕэ эрэ бэриллэр. Бастакы аҥара барыта “аах” диэн дорҕоонунан бүппүт : тураах, дьукаах, баҕалаах, даах . Тураахпыт оннооҕор саха тылынан саҥарар буолан тахсыбыт! Көстөкүүннээх күн бүгүнүгэр дылы сүөһүнү аһы тутан олорор ыал. Быйыл балаҕан ыйыгар Көстөкүүн 80 сааһын туолар. Эдэр сэнэх эрдэҕинэ хотуурун оҥостор, уолаттарыгар кыра хотуур оҥорон биэрэн 7-8 саастарыттан окко үөрэппит киһи. Уопсайынан уолаттарын үлэни таптыырга, сатыырга такайбыта таах хаалбатах. Билигин уолаттара сатабылларынан Лоомтука дэриэбинэтигэр холобур буолар дьон. Маска бэркэ уһаналлар. Тимири да ыллатар дьон, оту ааһан иһэн оттууллар, техниканы сатыыллар да, бэйэлэрэ да оҥороллор.

Көстөкүүнү бэйэтин техникаҕа сыстаҕас диир табыллыбата буолуо. Хайдах барытын сатыай - литератор?! Ол эрээри “уол оҕо техникаҕа сыстыахтаах”- диэн өтө көрөр толкуйдааҕа.

Улахан уола Костик 13-14 саастааҕар «Москвич 412” массыынаны ылан биэрбитэ. “Техниканы бил, сатаа” - диэн санааттан. Ону уола суоппардаан Лоомтукаттан Майаҕа киирэллэрэ. Тойон пассажир миэстэтигэр олороро. Итинник эдэр уол үөрэнэн техникаҕа сыстан барбыта. Костик телевизоры, холодильнигы кытта ремоннуур , арахсыбыт борубуотун пайкалыыр этэ. Ити курдук ис иһиттэн техникаҕа сыстан барбыта. Ону көрөн аны кыра бырааттара үөрэнэн тахсыбыттара. Куоракка киирэн үлэлии сылдьан улахан уол бырааттарын илдьэ сылдьыбыта, такайбыта. Биир дьиэни арендалаан олорбуттара. Кэлин Көстөкүүн арааһа дьиэ булан биэртэ. Итиннэ улахан көмөлөрө ынах сүөһүлэрэ буолта. Эт атыылаан харчы киллэрэллэрэ. Оҕолорун атахтарыгар туруохтарыгар дылы өйүөлээбиттэрэ. Уонна күн бүгүнүгэр дылы өйүөлүүллэр. Онон Көстөкүүҥҥэ ордук ньирэйдэр тустарынан айымньы элбэх.

Куччугуй, Куччугуй уол Куччугуй Куччугуй уол

Бастыҥай диэн убайдаах. Мэччийэн курдурҕатар

Куччугуй, куччугуй уол Куччугуй, куччугуй уол

Отто диэн убайдаах. Кэбинэн кэрдиргэтэр.

Куччугуй, Куччугуй уол Куччугуй, Куччугуй уол

Улаатан иһиэҕэ. Куччугуй диэн аата

Куччугуй, Куччугуй уол Кучугуйунан хаалыаҕа,

Сүүнэ оҕус дэтиэҕэ. Куруук таптата сылдьыаҕа.

Киһи иитэр сүөһүтүн, сим биир төрөппүт оҕолорун курдук көрөр. Хоһоону маҥнай оҕолору таптаан ааттыыр дуу диэн киһи ааҕар. Онтукабыт икки убайдаах Куччугуй диэн ааттаах ньирэй эбит. Бэйи Куччугуй диэмэн сүүнэ оҕус буолан тахсыа диир автор. Ол эрээри бэрилибит аата Кучугуйунан хаалар.

Тэйиэккэлэс мээчиктии Тэйиэккэлэс мээчиктии

Тэһии, тэбэнэт ньирэйдэр Тэһии, тэбэнэт ньирэйдэр

Кэҥэс далга куотуһа Ыамтан ыамы кэтэһэллэр

Өрө тэбэ сырсаллар. Мэҥирэһэн ылаллар.

Тэйиэккэлэс мээчиктии

Тэһии, тэбэнэт ньирэйдэр

Оҕо курдук кинилэр

Олус иллээх эбиттэр.

Дьэ кырдьык, ньирэй маҥнай далга тахсарыгар өрө тэбэ тэбэ сүүрэр идэлээх. Ону автор мээчиккэ холообут. Тэйиэккэлэс мээчик теннис да мээчигэ буолуо. Остуол устун тэйиэккэлиир, буулдьа курдук ыстанар. Ол курдук кыра ньирэйдэр тэбэнэттэнэллэр. Аны үөрдүһэн - биирэ бардаҕына биирэ батыһар, сүтэристэхтэринэ айдаан бөҕөтүн тардаллар. Худуоһунньук хартыына уруһуйдуурун курдук, Көстөкүүн тылынан көстөр курдук суруйан, хоһуйан таһаарбыт.

2023 сыллаахха “Эһээ оҕотобун” диэн кинигэтэ тахсыбыта. Бу кинигэ 80-на чугаһаабыт киһи олоҕу көрүүтэ, мунчаарыыта киирбит хоһооннордоох.

Кыһын Дьылбыт оҕуһа Сылгы курдук көҥүл босхо

Булгу барбыт муостарын Устар тэһии былыттары

Көрдүүр ыра санаалаах Атах тардан хоннорор

Эһэм манна олорор. Эһэм манна олорор.

Кэлтэйдээбит, эргэрбит, Сиэн оҕотун утутан

Умуллуохча буолбут ыйбыт Соҕотоҕун хаалан баран,

Уотун эбэн күөдьүтэр Ырыа тылын ыпсарар

Эһэм манна олорор Эһэм манна олорор.

Дьигинэн эдэр-сэнэх сылдьан, хайа ба5арар киһи, элбэҕи олоххо киллэрэр санаалаах, ол баҕа ситэ туолбатах хоһоонун курдук ылынным. Былаана - дьыл оҕуһун муоһун курдук остуоруйаҕа тэҥнээх, ыра санаата- ыйы сырдатар курдук ыраах буолан биэрбит, Модун санаата - былыты быалаан баайбыт курдук буолан тахсыбыт. Үгүспүтүгэр кыайтарбат. Бу хоһооҥҥо арааһа өбүгэлэрбит омнуо санаалара суруллубут быһыылаах.

Сааһырыахха сөп курдук, Кырдьыга да , санаа хоту

Кырдьар отой сатаммат! Сиэнниин сылдьа түһүөххэ ,

Сиэттиһэн иһэр сиэн оҕом Бүдүк буолбат туһугар

“Оҕонньор” дэтиэн баҕарбат... Кырдьары да кыаныахха.

Кырдьаҕаһы - ыалдьарын, бытаарбытын иһин бэйэҕэ тэҥнээбэтэххэ, истиҥник кэпсэппэтэххэ - санаата түһэр, итэҕэс сананар, бэйэтигэр бүгэр. Онон бүдүк да буолан хаалыан сөп. Куруук кэпсэтэр, сүбэ ама ылар - кырдьаҕас киһи санаатын көтөҕөн эрдэҕэ... Кырдьыы барыбытыгар кэлэр. Онно эрдэттэн бэлэмнээх буолуллуохтаах быһыылаах.

Көстөкүүн- үөрүнньэҥ, кыраттан санаата көтөҕүллэр бэйээт буоллаҕа.

Ходуһаҕа биһигини Ыһык эттэн, килиэптэн

Кугас кукаакы кэтэһэр Туспа өлүү уурабыт

Тиийэн эрэ кэллэрбит - Чобуо доҕор, Саабыска

Үөрэн көтөн тэлээрэр. Баһаалыста, остуолга..

Кукаакыга – Саабыска диэн аат биэрбитэ мээнэ буолбат. «Сааба сайылыга” диэн сир үрэҕэр, Ломтукаттан 16 биэрэстэ сиргэ, сатыы сылдьан оттууллара. Кукаагы бу сир олохтоох көтөрүн быһыытынан, сир иччитигэр тэҥнээн аатын биэрбит. Кукаакыны былыр ойуун кыыла диэн билинэллэрэ.

Бэйиэт бастакы кыыс сиэнигэр бэрт элбэх хоһоону анаабыт. “Мунна сынтайыар” дылы сыллыыр, бэйэтин кытта илдьэ сылдьар эбит. О5отугар, Натаа Куоҕа, оҕо оонньуурун көрөн, истиҥ ба5айы хоһоону хоһуйбут.

Оҕом Натаа оронугар Өтөр Натаа уһуктуоҕа,

Кэккэлэһэ олоппоско Таптаан, сыллаан ылаттыаҕа.

Икки оҕо куукула Ийэ буолан, түбүгүрэн,

Хоонньоһон утуйбуттар. Таҥыттартаан туруортуоҕа.

Солко былаат үллүктэрин Ийэ, оҕо кэпсэтиитин

Түүнүн астан кээһиэхтэрэ - Үөрэ көтө түһэриэҕэ

Суорҕаннарын тула хайбыт Үчүгэй да күн үүнүөҕэ,

Кыһамнылаах хотуннара. Сандаарыччы көрүөҕэ!

Суосуннар бары айар тутар талааннаах дьон. Өрөспүүб;лүкэҕэ биллэр суоллаах иистээх үлэһит аҕа ууһа. Салайыахтарын да сөп, суруйуохтарын да сөп, медицинаҕа үлэлиэхтэрин да сөп, техниканы, программаны баһылыахтарын да сөп, науканан да дьарыктанаыхтарын сөп - эргиччи талааннаах удьуор дьон.

Көстөкүүн суруйуутугар, оҕолорго мультик киинэлэри да устуохха сөп. Саха тылын, оскуола иннинэ саастаах оҕолорго төрөөбүт тыл кэрэ дорҕооннортон турарын иһитиннэриэххэ сөп.

Төрөппүттэри оҕону бэлиэтии, таптыы көрөргө үөрэтиэххэ сөп.

Кини суруйуута кэлин норуот эдэр бэрэстэбиитэллэрэ төрөөбүт тылларыгар төннүүтүгэр , оҕолорго туһалыа.

Федот Харитонов - кыраайы үөрэтээччи .

23.08.2024 сыл.

Бойтоҥо-ыстаҥа : оскуолаҕа киириэн иннинээҕи саастаах оҕолорго хоhооннор

Кинигэ. изд-вота, 1983

Эбэм, эhэм аахха

Кинигэ изд-вота, 1986

Умнуллубат мичээр : оҕолорго хоhооннор

Кинигэ изд-вота, 1987

Хатынь куолакаллара : поэмалар, баллада : орто уонна улахан саастаах оскуола оҕолоругар

инигэ. изд-вота, 1990

Биэлсэр Нарыйа остуоруйалара

Бичик, 1993

Хаачыал-маачыал : оскуолаҕа киириэн иннинээҕи саастаах уонна начальнай кылаас оҕотyгap

Бичик, 2002

Уу-чукучук : хоhооннор

Бичик, 2009

Эhэлээҕим тиэргэнигэр : төрөппүт оҕотугар ааҕарыгар

Бичик, 2015

Эбээ оҕотобун : хоhооннор : уhуйаан уонна кыра саастаах оскуола оҕолоругар

Бичик, 2019

Поздравляем наших читателей с началом учебного пути! Пусть этот год станет временем увлекательных уроков и стартом для великих открытий. Учитесь с удовольствием, дружите, мечтайте и достигайте целей!

В этот знаменательный день начинается очередной этап учебного пути, который откроет перед каждым учеником, студентом и педагогом новые горизонты. Он наполнен радостью и ожиданием, символизирует не просто возвращение за парты, а стремление к новым высотам знаний и достижений.

Топ-7 интересных фактов о Дне знаний

Идея превратить 1 сентября во всенародный праздник и дать ему название День знаний принадлежит Федору Брюховецкому. Этот талантливый советский педагог, ставший последователем Антона Макаренко, предложил не только традицию первого звонка для первоклассников, но и последнего звонка для выпускников.
Важнейшим хранителем информации всегда были, есть и будут библиотеки. По указанию Петра I в Петербурге была создана первая государственная библиотека, принадлежащая сейчас Российской академии наук. Символичен день ее открытия — 1 сентября 1714 г.
Университеты — главный проводник в мир новых идей и научного познания, поэтому открытие 1 сентября 1953 г. нового корпуса МГУ, вознесшегося над Москвой и ставшего на тот момент самым высоким европейским зданием, стало символом российской науки.
С 1 сентября 2022 г. во всех российских школах введена церемония торжественного еженедельного подъема флага в первый учебный день и спуска — в последний.
Многие ребятишки до сих пор получают свои первые сведения о мире из детской телепередачи, которая в этом году отметит свое 40-летие. «Спокойной ночи, малыши» — любимая программа советских и российских детей — вышла на экраны 1 сентября 1964 г.
Фантастика дает людям толчок к новым научным открытиям. 1 сентября 1902 г. французской публике впервые показали "Путешествие на Луну", кинокартину Жоржа Мельеса в жанре научной фантастики.
Вряд ли найдется в нашей стране ребенок, не знакомый с книгами о Гарри Поттере или экранизацией творчества Джоан Роулинг. А ведь в Хогвартсе учебный год, как и в наших школах, начинается тоже 1 сентября.

22 августа, в День Государственного флага Российской Федерации на стадионе «Туймаада» прошел первый открытый республиканский патриотический фестиваль «ОТОН. Фест».

Цель фестиваля: Реализация интеллектуального, творческого потенциала семей Якутии и их созидательной энергии для процветания родной республики и страны. Сохранение и популяризация государственных и официальных языков в Республике Саха (Якутия).

Майинская детская библиотека им.М.И.Брызгаловой приняла участие в направлении «Семейное чтение. Творческая мастерская». Дети отправились в увлекательное путешествие по произведениям известного детского писателя, поэта, прозаика Иннокентия Михайловича Сосина. Была проведена беседа, экспромт-театр, интеллектуальная викторина «Алаас ахтылҕаннаах ырыаһыта», показ короткометражного фильма «Мой дедушка».

"Учителя по зову сердца и велению души"

25 июля в центральной библиотеке Мегино-Кангаласской МЦБС провели презентацию книги "Учителя по зову сердца и велению души", посвященной ветерану труда и тыла, отличнику народного просвещения РСФСР, Почетному гражданину Мегино-Кангаласского улуса, села Майя, учителю математики Майинской средней школы Николаю Терентьевичу Алексееву и заслуженному учителю Российской Федерации, отличнику народного просвещения РСФСР, СССР, Почетному гражданину Мегино-Кангаласского улуса, Почетному старейшине РС(Я), учителю физики Майинской средней школы Нине Яковлевне Алексеевой. Составитель книги - Почетный работник воспитания и просвещения РФ, методист Якутии, член педагогической династии РС(Я) Маркова Ирина Афанасьевна.

2 июля в Якутии отмечается День реки Лены, учрежденный в 2013 году. Река Лена, протекающая в Восточной Сибири и впадающая в море Лаптевых, является одной из крупнейших рек, полностью находящихся в зоне вечной мерзлоты. Её длина, включая дельту, превышает 4000 км. Среди множества притоков выделяются Алдан и Витим — два наиболее значительных.

Название «Лена» происходит от эвенкийского «Елюенэ», что в переводе означает «Большая река» — и это название она носит по праву.

Лена играет ключевую роль в жизни Якутии, будучи главной транспортной артерией региона. Она связывает отдаленные районы с федеральной транспортной сетью, обеспечивая «северный завоз» и поддерживая жизнь в этом суровом климате. Порты Осетрово, Киренск, Ленск и другие являются жизненно важными узлами на этом пути.

Ленские столбы, возвышающиеся на высоту 200-300 метров, украшают верхнее течение Лены. Эти величественные утесы с причудливыми формами являются одним из самых завораживающих природных чудес России. А скульптура «Красавица Лена» в Олёкминске символизирует красоту и силу этой великой сибирской реки.

В тематической подборке «Река жизни - Лена» представлена история и культура этого уникального природного объекта. Коллекция раскрывает древние тайны великой реки, включает материалы экспедиций XIX века. Вы узнаете о растительном и животном мире дельты Лены, главном украшении ее берегов – Ленских столбах. Интерес представляют атласы и навигационные карты начала XX века. Кроме того, представлены произведения якутских писателей, вдохновленных мощью и красотой Лены, которые создали лирические и проникновенные строки, отражающие душу великой реки.

Ысыах - праздник жизни

Ысыах - это традиционный праздник народа саха, олицетворяющий встречу лета, пробуждение природы, благословляющий объединение сил и возможностей народа для созидания, благополучия и обилия.

По легендам первый Ысыах был проведен одним из родоначальников якутов Эллэем Боотуром на горе Чочур-Муран. По преданиям якутов, от Айыы зависит существование человеческого рода. Поэтому им поклонялись и просили, чтобы они ниспослали мир, добро и благополучие.Первое письменное описание праздника в своих дневниковых записях оставил голландский купец и путешественник Эверт Избрант Идес, который проезжал через Сибирь в Китай в конце XVII века. Он отмечал, что этот праздник справляется с большой торжественностью: якуты разводят костры и поддерживают их на протяжении всего праздника.

Традиционно праздник Ысыах отмечается в день летнего солнцестояния, которое выпадает на 21 июня. Однако в последние годы дата этого народного праздника стала меняться. В различных улусах Ысыах отмечается в период с 10 по 25 июня. Организаторы праздника учитывают особенности каждого улуса, выходные и рабочие дни, чтобы спланировать мероприятия наиболее удобным образом.

Важной составляющей праздника Ысыах является хоровод Осуохай. Он представляет собой образование из большого круга из людей. Сотни участников круга танцуют, перемещаясь с одной ноги на другую, при этом ведут медленный ритм. Якуты характеризуются спокойствием и надежностью, что и отражается в этом танце. Все это живое множество ускоряется во время припевов.

День России

12 июня в России отмечают один из самых молодых и самых важных праздников в нашей стране. Именно в эту дату в 1990 году была принята Декларация о государственном суверенитете РСФСР. С этого события по сути и началась история современной России.
12 июня 1991 года в России прошли первые президентские выборы. Тогда наша страна еще называлась РСФСР и находилась в составе СССР. Путем всенародного голосования первым ее президентом стал Борис Ельцин.
Уже в 1992 году 12 июня был объявлен праздничным нерабочим днем в соответствии с постановлением Верховного Совета РФ. Неформально его называли Днем независимости.
В 1994 году 12 июня объявили государственным праздником Российской Федерации и стали именовать Днем принятия Декларации о государственном суверенитете Российской Федерации.
В 1998 году президент Борис Ельцин во время обращения к гражданам по телевизору предложил переименовать праздник в День России. На законодательном уровне это наименование было учреждено в 2002 году.

Для вас мы подобрали 5 интересных фактов про нашу страну.

Россия — самая большая страна в мире

Площадь России составляет 17 075 400 квадратных километров. Чтобы представить себе эти масштабы, давайте сравним:

Площадь России примерно равна площади поверхности планеты Плутон.
Она больше США в 1,8 раза.
Чехия по размерам сопоставима с Костромской областью.
Германия примерно равна по площади Архангельской области.
Якутия по площади равна половине Западной Европы.

Транссибирская железнодорожная магистраль

Транссибирская железнодорожная магистраль – самая длинная железная дорога в мире. Она была построена за 25 лет и протянулась на 9288 километров от Москвы до Владивостока.

Ресурсы и добыча полезных ископаемых

Россия обладает самыми большими запасами природного газа, нефти, леса, и многих других ресурсов. Она занимает первое место в мире по добыче нефти и газа.

Эрмитаж — один из крупнейших музеев мира

Эрмитаж в Санкт-Петербурге – один из крупнейших музеев мира, в котором хранится более трех миллионов произведений искусства. Чтобы осмотреть все экспонаты, потребуется больше 25 лет, если уделять каждому по одной минуте.

Тайга — самый большой лес в мире

Сибирская тайга – это самый большой лес в мире, занимающий более 15 миллионов квадратных километров. Она играет жизненно важную роль в поддержании кислородного баланса на планете.

Пушкинский день

6 июня, в центральной районной и детской библиотеке состоялся литературно-музыкальный вечер «Великий гений русской литературы», посвященный 225-летию Александра Сергеевича Пушкина и Дню русского языка. Участниками мероприятия стали ребята из летнего спортивного лагеря ДЮСШ «Манчаары» и лагеря Майинского центра дополнительного образования детей «Кэрэли». В библиотеке была оформлена книжная выставка «…Волшебство пушкинского слова…», в котором были представлены сборники стихов, сказок, проза, лирика и поэмы великого, русского гения А.С. Пушкина.
Сотрудники библиотеки показали театрализованное представление по сказкам А.С. Пушкина «Путешествие в Лукоморье».
Во второй части мероприятия ребята продемонстрировали хорошие знания пушкинских сказок. Далее юные читатели отправились в путешествие по сказочным станциям «Нянины сказки», «У самого синего моря», «У разбитого корыта», «Сказочные пазлы», «Угадай сказку», «Веселая эстафета». Дети дружно, весело отвечали на все вопросы, с увлечением выполняли задания. Ветеран библиотечного дела Иванова Варвара Ивановна вручила книгу победителю викторины Захарову Роберту, ученику 2-го класса.
Было приятно видеть в глазах детей интерес к творчеству великого поэта. Ребята полностью погрузились в волшебный мир сказок А.С. Пушкина и узнали много нового и поучительного.